Lerarentekort: Nijmeegse school wil ouders voor de klas

Er is zo’n groot tekort aan invalleraren op de basisschool dat scholengroep Conexus in Nijmegen aan ouders vraagt om voor de klas te gaan staan. Wie bevoegd is als leraar mag lesgeven en anderen kunnen als vrijwilliger de opvang van kinderen verzorgen als er geen vervanger is voor een zieke juf of meester.

Frank Hermans en Bettine Winters 12-05-17, 05:00 Laatste update: 12-05-17, 05:06

,,We komen aan het eind van onze mogelijkheden om de tekorten zelf op te lossen”, zegt Toine Janssen, bestuurder van de Nijmeegse scholengroep van 31 basisscholen.

Oproep

Janssen doet de oproep in een brief die deze week aan de ouders is verstuurd. Een ongebruikelijke maatregel die tegelijk bedoeld is als wake-up call aan personeel en de ouders. Ze moeten er rekening mee houden dat er – heel af en toe – geen leerkracht voor de klas van hun kinderen is.

Dat gebeurt nu al steeds vaker, vooral tijdens de griepgolven in het najaar en de winter als de invalpool helemaal is uitgeput. Dit school jaar gebeurde het twee of drie keer dat kinderen naar huis werden gestuurd. ,,We hielden niet bij hoe vaak kinderen naar huis zijn gestuurd, maar gaan het vanaf nu registreren.”

Scholen gaan rare dingen verzinnen om tot oplossingen te komen. Ik voorspel dat er nog gekkere ideeën komen
PO Raad

Het lerarenkort loopt steeds verder op, omdat er te weinig studenten aan de pabo beginnen om de uitstroom van oudere leraren tegen te gaan. Dit jaar is er al een tekort van 1.200 leraren voor het basisonderwijs en dat aantal loopt op naar 4.000 in 2020. In 2025 verwacht het ministerie van Onderwijs een tekort van 10.000 meesters en juffen. Koepelorganisatie PO Raad kijkt niet op van de oproep van Conexus. ,,Scholen gaan rare dingen verzinnen om tot oplossingen te komen”, zegt een woordvoerder. ,,Ik voorspel dat er nog gekkere ideeën komen.”

Noodgrepen

In het verleden deden scholen ook al noodgrepen. Tijdens de lerarentekorten rond 2000 riepen sommige scholen ouders die het onderwijs in wilden op om zich om te scholen. Vorig jaar waarschuwden meerdere scholen dat kinderen naar huis gestuurd konden worden als de juf of meester ziek was, omdat invallers niet wilden bijspringen. Dat had met de wet Werk en Zekerheid te maken, maar die wet is inmiddels versoepeld.

De oproep van Conexus is echter nieuw in het huidige lerarentekort, zeker in de regio. In de Randstad is het tekort al langer voelbaar. Sommige scholen in Amsterdam hebben ouders ook gewaarschuwd dat er bij ziekte soms niets anders op zit dan de kinderen naar huis sturen.

Opvang is niet zomaar iets tegenwoordig, omdat de scholierenpopulatie door passend onderwijs behoorlijk complex kan zijn geworden
Algemene Onderwijsbond

De opvang die Conexus wil regelen met vrijwillige ouders is een noodgreep voor kinderen die niet naar huis kunnen, omdat er geen ouder of oppas is. Deze opvangouders geven geen les, maar houden de kinderen bezig. Hoe de opvang precies georganiseerd wordt, moet nog uitgewerkt worden. Ook moet Janssen nog uitzoeken welke eisen aan de opvangouders gesteld moeten worden. Mogelijk hebben ze een Verklaring Omtrent het Gedrag (VOG) nodig. ,,Eerst maar eens kijken welke reacties er komen.” De eerste reactie is er al, van een ouder die zich wil laten omscholen tot leraar. ,,We gaan uitzoeken wat we kunnen doen.”

Vakbond AOb vindt het een beter idee om opvang professioneel te regelen. ,,Daar moeten ze wat ons betreft nog eens goed over nadenken. Opvang is niet zomaar iets tegenwoordig, omdat de scholierenpopulatie door passend onderwijs behoorlijk complex kan zijn geworden. Dit is wel echt werk. Het beste is om het professioneel te doen, met mensen die daarvoor zijn opgeleid op het mbo en op kosten van de ouders”, laat een woordvoerder weten.

Stille reserve

Janssen is ‘niet gelukkig’ met de maatregel en hij doet zijn best om opvang te voorkomen. Onder meer door freelance-invalkrachten een vast contract te geven, het ziekteverzuim omlaag te brengen, een klas met een zieke leraar over andere groepen te verdelen of de directeur voor de klas te zetten. Verder hoopt Janssen dat er bevoegde ouders zijn die het onderwijs weer in willen. ,,We weten dat er een enorm grote stille arbeidsreserve is.” Die ouders kunnen bijgeschoold worden en dan instromen in de invalpool. Peter Fontein van onderzoeksbureau CentERdata zegt dat de stille reserve uit tienduizenden mensen bestaat. ,,Maar wat er toe doet is de terugkeerkans. Een groot deel komt niet terug in het onderwijs, dus reken je niet rijk.”

De Inspectie van het Onderwijs weet dat schoolbesturen het uiterste doen om kinderen niet naar huis te hoeven sturen, maar het gebeurt soms toch. Hoe vaak, is onduidelijk. Het mag niet zomaar, laat een woordvoerder weten. ,,De school heeft tijdens schooltijd een zorgplicht en moet er dus voor zorgen dat kinderen goed onderdak hebben.”