Het onderwijs in Nederland is doodziek en ligt op de ic aan beademingsapparatuur. Beleidsmakers hebben in de afgelopen 25 jaar structureel verkeerde keuzes gemaakt. Van Loek Hermans (fusiebeleid en vercommercialisering van scholen), Maria van der Hoeven (hbo-fraude) en Marja van Bijsterveldt (kwalificatieplicht, zorgplicht scholen) hebben op veel gebieden structureel gefaald. Ook Jet Bussemaker doet haar duit in het zakje door soepelere doorstoommogelijkheden te verwezenlijken in het vmbo. Sterker nog, vmbo-leerlingen hoeven helemaal geen diploma meer te halen. Geen enkel ander land heeft zijn onderwijssysteem in een kort tijdsbestek zo ziek gemaakt dat de patiënt in comateuze toestand is beland. Dokter, trek de stekker er maar uit!

Speciaal onderwijs

Geen diploma meer op het vmbo, speciaal onderwijs murw bezuinigd, passend onderwijs onder zware druk, rekenen niet meer kwalificerend, het lerarenregister, de kwalificatieplicht, een nijpend lerarentekort en de lage salarissen in het basisonderwijs. Zomaar wat zaken die het onderwijssysteem – en de onderwijzers – onder zware druk zetten. De algehele teloorgang wordt op basisscholen ingezet. Naast dat ze geen cent te makken hebben, krijgen die als eerste te maken met de gevolgen van de bezuinigingen op speciaal onderwijs. Kinderen die eigenlijk zo’n traject moeten volgen, krijgen nu een kans in het reguliere onderwijs. Het is een extreem voorbeeld, maar zelfs kinderen met Downsyndroom zitten tegenwoordig op de basisschool. Zo’n jongen loopt acht jaar lang de gang onder te kwijlen en door de biologieles te schreeuwen. In de tijd die hardwerkende basisschoolleerkrachten in deze jongen hebben gestoken, hadden ze een hele klas van vmbo- naar mavoniveau kunnen tillen. Nu zit Mikaatje (potentie gymnasium) in de klas met minderbedeelden die alle energie van de leerkracht opslurpen. De kans is dus groot dat Mikaatje niet naar zijn niveau groeit maar blijft hangen of zelfs afzakt. Leraren hebben geen tijd om 26 verschillende syndromen in één klaslokaal onder controle te krijgen.

Syndroom van Down is een uniek geval, maar feit blijft dat door fikse bezuinigingen in het speciaal onderwijs het reguliere onderwijs flink onder druk staat. Klassen zitten vol jongeren met gedragsproblemen, verminderde hersenactiviteiten, geheugenproblemen, zware autisme en andere stoornissen. Neem daar de tienduizenden immigratiekinderen met taalachterstanden bij en je hebt een mêlee aan uitdagingen in de klas. Gelukkig zijn de klassen klein (grapje). Elke leerling heeft een dossier met een plan van aanpak en een leerlijn. Een administratieve wirwar die docenten moeten verantwoorden tegenover allerlei inspecties en instanties. Dit soort toenemende fenomenen hebben als gevolg dat speciaal onderwijs de laatste jaren getransformeerd is naar regulier onderwijs en dat het oorspronkelijke reguliere onderwijs speciaal onderwijs is geworden. Leerkrachten geven er massaal de brui aan en laten zich niet meer voor een hongerloontje uitbuiten, zitten met een burn-out thuis, zijn het zat om steeds tijdelijke contracten te krijgen of zoeken een baan die meer betaalt of zekerheid geeft. Want vaste contracten in het basisonderwijs zijn net zo schaars als regen in de Sahara. Het is niet gek dat leraren gaan staken.

Scholen onder druk

De onderwijsinspectie is zelf een van de stuwende krachten achter de teloorgang. Basisscholen zijn als de dood dat ze een stempel ‘zwakke school’ krijgen, dus pimpen veel scholen de eindadviezen. Niet alleen de onderwijsinspectie zet scholen onder druk, maar ook ouders zetten veel te hoog in. Pieter heeft al 8 jaar moeite met veters strikken en zit met staartdelingen in de knoop. Eindadvies vmbo, maar zijn ouders willen hem naar havo. Met als gevolg dat Pietertje binnen twee jaar in de krochten van het vmbo is teruggevallen. Ouders van Nederland; stop daar mee. Maar anderzijds snap je die ouders wel, want het vmbo heeft een slechte naam en de onderwijsinspectie werkt mee om die slechte naam in stand te houden. Basisscholen krijgen strafpunten als oud-leerlingen later alsnog afstromen naar een lager niveau. Blijkbaar vindt de inspectie het vmbo zelf ook het debiele neefje van de onderwijsfamilie. Met die instelling jaag je een hele nieuwe generatie over de kling. Incluis ouders en basisscholen.

Met dit in ons achterhoofd is de conclusie te trekken dat docenten op een basisschool keihard moeten werken voor gemiddeld 3000 euro bruto per maand. Het startsalaris in de LA-schaal is ongeveer 2400 bruto. En voor de buitenwacht zien de salarissen in schalen LC en LD er lekker uit, maar daar kom je dus nooit als je in het basisonderwijs werkt. Heel je loopbaan ga je kopje onder in het LA-moeras. LC-salarissen worden betaald in het beroeps- of hoger onderwijs en LD-salarissen zijn weggelegd voor directeuren en dat soort volk. Dan kan je als afgestudeerde hbo’er net zo goed bananen gaan verkopen op de markt. Hard werken, maar een stuk minder verantwoording en dossieropbouw.

MBO

Het laagste niveau na de basisschool is het Praktijkonderwijs. Daar leren leerlingen in een jaar tijd vogelhokjes bouwen en andere belanghebbende zaken. Wie weet halen ze tijdens het timmeren of via een gunfactor een aantekening waardoor ze kunnen doorstromen naar mbo niveau 2 om een verplichte startkwalificatie te halen. Kinderen (ook boven de 18) moeten naar school (ook als zij niet willen) om zo’n verplichte startkwalificatie te halen.

Welkom in de volgende jungle. Het mbo is een soort speeltuin geworden voor jongeren met pdd-nos, add, odd, dyslexie, dyscalculie, immigratieproblemen, taalachterstanden, trage verwerkingsprocessen, geheugenverliezen en lichamelijk beperkingen. Allen kunnen ze via-via praktijkopleidingen, entreeopleidingen en via een hoop gegun en het kansen-geef-systeem terecht komen op een mbo 2-opleiding. Hun rugzakje zit vol met methylfenidaat en dexamfetamine als ze de poorten van het mbo betreden.

De opleiding duurt maar twee jaar en om nou hele klassen zonder diploma van school te sturen, dat vinden veel mbo-scholen te riskant. Voor je het weet heb je de onderwijsinspectie op je dak en bestempelt je als zwakke school. Nou is zittenblijven op een mbo moeilijk, want als de school geluk heeft om in mei al het maximaal aan inschrijvingen te hebben, dan zijn zittenblijvers logistiek uiterst lastig. Zij moeten dan bij de volle nieuwe eerstejaarsklassen geplaatst worden en dan zijn de klassen weer te groot. Conclusie; hele volksstammen halen een diploma. Mag je ze dan weigeren op niveau 3? Nee, alleen adviseren. U mag raden wat er gebeurt? Precies, welkom op niveau 3 waar de instapeisen eigenlijk kader (oude vbo), gemengde of theoretische leerweg (oude mavo) zijn. Dus als uw zoon of dochter een mavodiploma gehaald heeft, kan hij of zij op het mbo in een klas geplaatst worden die vol zit met ex-rugzakjes en stuiterende adhd-figuren. En deze discrepantie in leerlingenniveaus wordt alleen maar groter. Alles om de doorstroom van kinderen te verzekeren en om de onderstroom maar kansen te blijven gunnen. Een voorwaartse verschuiving en olievlekverspreiding van het probleem.

Maar in het onderwijs wordt alles wat krom is gewoon weer recht getrokken door drempelverlagende ingrepen. MBO-eindexamens Lezen/Luisteren Nederlands niveau 2 en 3 worden door CITO (Instituut voor Toetsontwikkeling) wat opgeleukt als blijkt dat de toets landelijk niet goed gemaakt is. Correctiebonusje. Maar ook het gemiddelde cijfer van de Nederlandse schoolexamens Schrijven, Spreken en Gesprek Voeren wordt doodleuk opgeleukt met een extra punt. Vast niet op elke school, maar deze werkwijze wordt wel breed gedragen in het mbo. Leerlingen moeten wel heel slecht in Nederlands zijn willen ze gemiddeld op een onvoldoende uitkomen. Zeker met het besef dat er met afgeronde cijfers wordt gewerkt. Een 4.5 wordt dus een 5.0. Extra puntje erbij en Sjaak heeft een 6.0. Zo rolt het mbo. Sjaak gaat stuiterend de grote wereld in. Met zijn rugzakje. Stagebedrijven klagen onderhand steen en been over de jongeren die zij over de werkvloer krijgen. Bedrijven worden overspoeld met jongelui die compleet zijn verziekt door het knuffelsysteem dat heerst in onderwijsland.

Absurd ideaalbeeld

Natuurlijk is kansen bieden een nobel streven. Maar tussen het bieden van een kans en een diploma in de schoot werpen zit een wereld van verschil. Het ideaalbeeld om elk kind maar op school te houden en kansen te blijven gunnen, is compleet doorgeschoten naar het absurdisme. Zelfs het hoger onderwijs krijgt te maken met het versoepelingsspook. Studieadviezen worden niet meer in het tweede jaar afgegeven, want anders ervaren leerlingen stress. Echt waar. De propedeuse hoeft niet meer in twee jaar gehaald te worden. Modder gewoon vier jaar aan, geen probleem. Wat is het nadeel van dit soort latverlagende kwaliteitseisen die door heel het onderwijs worden ingevoerd? Leerlingen worden net zo gemakzuchtig als de regels toelaten. Ik hoef niks te doen want het wordt voor mij gedaan. Sander Dekker noemt dat glimlachend dat kinderen niet meer door alle hoepels hoeven te springen. Met als gevolg dat ze helemaal niet meer springen. Docenten springen zich nu een slag in de rondte en leerlingen kijken lachend toe. De docent is tegenwoordig de assistent van zijn leerling.

De doorstroommogelijkheden in het Nederlandse onderwijssysteem zijn als die van de Europese grenzen. Wagenwijd open. Zolang scholen geld krijgen per afgestuurde leerling en het juist geld kost als een leerling geen diploma haalt, zullen de hoge heren (die zitten natuurlijk wel in de hoogste schalen) elke latverlagende eis die Den Haag hen voor de voeten gooit verorberen als hongerige honden. Zij klappen op diploma-uitreikingen voor hun eigen portefeuille en laten geen enkele traan om de devaluatie van het onderwijsniveau of om de afbrokkelende status van een diploma. Taak voor het nieuwe kabinet en een harde eis voor de nieuwe staatssecretaris en Minister van Onderwijs; red het onderwijs! Stop de stekker weer in het contact. Niet vandaag, maar gisteren.