112 miljoen voor Nederlandse topwetenschappers

Mini-organen – Christine Mummery, hoogleraar ontwikkelingsbiologie aan het Leids Universitair Medisch Centrum en de Universiteit Twente:

,,Het klinkt futuristisch, maar het kan toch: miniatuurorganen van patiënten maken en hierin bestuderen hoe ziektes zich ontwikkelen en behandeld kunnen worden. Dat gaan we onderzoeken met miniatuurorganen, die we zelf maken van levende menselijke weefsels uit stamcellen van patiënten – ook een mooi alternatief voor dierproeven. Dat gebeurt buiten het lichaam op zogeheten ‘organen-op-chips’, waarbij de omstandigheden in het lichaam worden nagebootst. Eigenlijk maken we dus een klein deel van een orgaan: kloppende hartmodellen, mini-darmen met eigen bacterie en hersenweefsel. Zo kunnen we precies nabootsen wat er in die organen misgaat bij een ziekte. Met die kennis kunnen we nieuwe medicijnen ontwikkelen waarmee patiënten beter te behandelen zijn.”

Zelf-genezend lichaam – Carlijn Bouten, hoogleraar regeneratie hart en bloedvaten aan de TU Eindhoven:

,,Hartfalen, nierfalen en versleten tussenwervelschijven. Deze aandoeningen moet het lichaam in de toekomst zelf kunnen genezen. Wij gaan materialen ontwikkelen die in het lichaam de genezing starten en regisseren. Zo ontstaat nieuw, lichaamseigen weefsel en gaan beschadigde weefsels en organen weer goed werken. Wanneer hun klusje geklaard is, lossen de ingebrachte materialen vanzelf op. De wetenschappers gaan zorgen voor technieken om het lichaam onder meer bot, kraakbeen, hartkleppen en bloedvaten nieuw te laten maken. Dit moet veel mensen de lijdensweg van langdurige ziekte gaan besparen. Bovendien zal het de zorgkosten voor chronische aandoeningen flink verminderen.”

Quantumrevolutie – hoogleraar computer wetenschappen Harry Buhrman, Centrum voor Wiskunde en Informatica, Universiteit van Amsterdam:

,,We staan voor een revolutie in de ict: binnenkort kunnen we met quantumcomputers berekeningen uitvoeren waar we voorheen niet van durfden dromen. Deze 'supercomputers’ werken totaal anders dan de huidige computers. Stel dat je altijd te voet van Amsterdam naar Parijs ging en opeens kun je het vliegtuig pakken: je komt nog steeds op dezelfde plek, maar wel op een compleet andere manier. De quantumcomputers die binnenkort beschikbaar komen, moeten dan nog wel worden geprogrammeerd. Door met onderzoekers uit de informatica, wiskunde en natuurkunde software te ontwikkelen, gaan wij nieuwe toepassingen voor deze computers ontwikkelen en testen.”

Innovatie verankeren – Ineke Sluiter, hoogleraar Griekse literatuur en letterkunde aan de Universiteit Leiden:

,,De wereld van de oude Grieken en Romeinen was enorm innovatief. Niet alleen in wetenschap en techniek, maar ook in kunst en literatuur, politiek, economie en op nog veel meer onderwerpen brachten zij vernieuwing. Hoe kwam dat tot stand? En hoe leiden uitvindingen en nieuwe ideeën tot echte, aanvaarde innovatie? Bij ons onderzoek daarnaar denken wij dat de menselijke factor van groot belang is. Traditie en vernieuwing staan niet zomaar naast of tegenover elkaar. Bij succesvolle innovatie zien mensen een zinvolle samenhang tussen het nieuwe en het bekende. Innovatie wordt verankerd. Zo kunnen we ook moderne vernieuwingen beter begrijpen.”

,,De cel is de basis van alle organismen. Hoewel we inmiddels veel weten over de moleculaire bouwstenen van de cel, weten we nog steeds niet hoe die bouwstenen samenwerken om leven mogelijk te maken. Daarom gaan we zelf een cel bouwen – één van de grootste wetenschappelijke uitdagingen van de 21ste eeuw. We brengen onze kennis in scheikunde, natuurkunde en biologie samen door eenvoudige bouwstenen te combineren tot een cel die zelf kan groeien en delen. Als we de cel beter begrijpen, biedt dat ongekende mogelijkheden om de wereld gezonder en duurzamer te maken.”

Samenlevingen – Rafael Wittek, hoogleraar sociologie aan de Rijksuniversiteit Groningen:

,,Migratie, flexibilisering van de arbeidsmarkt, vergrijzing. Het zijn een paar voorbeelden van ontwikkelingen met ingrijpende gevolgen voor de manier waarop we met elkaar omgaan. Maar wat zijn precies de gevolgen van deze maatschappelijke veranderingen, en hoeveel invloed kunnen we erop uitoefenen? Welke nieuwe kansen bieden deze ontwikkelingen, en welke nieuwe problemen ontstaan er? Sociologen, psychologen, historici, en filosofen bundelen hun krachten om het ontstaan, de ontwikkeling en de kenmerken van duurzame samenwerking binnen en tussen groepen, organisaties en gemeenschappen beter te begrijpen. Het onderzoek hoopt daarmee duidelijk te maken wat ervoor zorgt dat samenlevingen veerkrachtig zijn.”