Bernice Notenboom ging met managers van 25 bedrijven naar Spitsbergen. © RV

Topmensen naar Spitsbergen om klimaatverandering te zien

Klimaatjournalist, onderzoekster en tv-maker Bernice Notenboom nam deze week een groep Nederlandse captains of industry mee naar Spitsbergen om de desastreuze gevolgen van klimaatverandering live te zien.

David Bremmer 07-05-17, 08:30

Zelf kwam ze al menigmaal in het poolgebied, vorige maand verrichtte de Bernice Notenboom (54) in opdracht van NASA en ESA nog ruim 1.200 sneeuwmetingen. Afgelopen week wachtte echter een heel andere missie. Met in haar kielzog managers van 25 grote bedrijven reisde ze door het Noorse Spitsbergen. Op de driemaster Rembrandt van Rijn zeilde het gezelschap van hoofdstad Longyearbyen naar de afkalvende gletsjers van het Kongsfjord.

De kleine zeventig topmannen en -vrouwen van onder meer Arcadis, ING, NS, Schiphol en het Rotterdamse Havenbedrijf toonden zich op het NOS-journaal geschokt over wat ze zagen. ,,Ik ben diep geraakt", zei NS-manager Carola Wijdoogen. Die bezorgdheid van Wijdoogen is oprecht, zegt Notenboom vrijdag als ze net weer geland is in Oslo.

Hoe kwam u op het idee om topmensen naar het poolgebied te halen?

,,Ik houd al jaren lezingen over mijn expedities en kom bij veel bedrijven over de vloer. Hoewel de interesse in het klimaatprobleem groot is, werkt het toch zo dat het kwartje pas valt als je zelf op die gletsjer staat. Seeing is believing - zien is geloven - en dat leidt tot actie."

Was het lastig om zoveel directeuren uit de boardroom te halen voor deze trip?

,,Het bleek verrassend eenvoudig. Mijn laatste poolexpeditie werd al gesponsord door 22 bedrijven, waaronder ING. Het idee was eerst dat een delegatie mij bij terugkomst zou ophalen. Dat groeide vorig najaar uit tot een complete trip. Binnen no-time zeiden de eerste vijf bedrijven 'ja', de rest ging vanzelf. De eerste boot die ik charterde was zó snel vol dat ik het risico nam er nog één te regelen. Met succes."

Waren er bedrijven die niet meewilden?

,,Shell weigerde, hen had ik graag aan boord gehad. Ook de KLM lukte niet."

Waarom Spitsbergen?

,,Omdat ik daar echt de impact van klimaatverandering kon laten zien: Svalbard ligt in het Arctische gebied, maar is niet de Noordpool zelf. De 2.500 bewoners krijgen enorm veel over zich heen. In februari is er nog een maand regen geweest, afgelopen najaar waren er modderstromen. Het zee-ijs is er verdwenen. Huizen zijn verzakt doordat het wegtrekkende ijs kusterosie veroorzaakt. Als je dat ziet, denk je echt 'oh my God!'"

Snoepreisje

De kritiek luidt dat dit een vrijblijvend snoepreisje was voor managers.

,,Ze moesten er hard voor werken. Tijdens de dag waren er workshops over het klimaatprobleem, wat hun bedrijf kan doen, en over duurzaamheid als businessmodel. We hielden conferencecalls. En 's avonds moest iedereen een presentatie houden."

Wat is de belangrijkste waarde van deze trip?

,,Tijdens de reis zijn allerlei allianties gesmeed. De Gasunie en het Havenbedrijf Rotterdam werkten al met elkaar samen, maar een bedrijf als afvalverwerker Van Gansewinkel deed dat nog niet. Om duurzamer te worden is het belangrijk de krachten te bundelen. Dat gebeurt nog weinig."

Wist u van de oproep voor een Klimaatwet die de captains bij terugkomst aan het nieuw te vormen kabinet deden?

,,Ik was verrast, dat was niet voorgekookt. Sowieso is alle media-aandacht me afgelopen weken grotendeels ontgaan. Terug in Lonyearbyen zag ik alle berichtjes en mails op m'n telefoon. Ik ben er heel blij mee."

Noordpool

Komt er volgend jaar een nieuwe reis?

,,Ik zou graag een boot regelen met politici, vakbonden en nog meer topmanagers. Met een of twee ceo's op ski's door de Noordpool reizen is ook een ambitie. Verder denk ik aan een trip naar Antartica. Daar is de klimaatverandering eveneens bijzonder zichtbaar. Maar dat is veel moeilijker: het is ver, je hebt minstens enkele weken nodig."

Is deze groep bedrijven niet het topje van de ijsberg? Nederland telt tienduizenden bedrijven.

,,Het begint bovenaan bij de grote jongens en de bedrijven als Schiphol, NS, de Rotterdamse haven. Zij zijn voor de economie heel belangrijk."

Hoe duurzaam is het Nederlandse bedrijfsleven echt?

,,Er is veel goede wil, maar te weinig concrete actie. Om de doelen van het Parijse klimaatverdrag te halen mag de temperatuur maximaal 2 graden omhoog. Dat betekent de helft minder kooldioxide-uitstoot. De helft. Maar weinig bedrijven hebben een antwoord op de vraag hoe zij binnen die 2 graden opwarming blijven."

De aandacht voor het klimaatprobleem wordt wel steeds groter. Zelfs werkgeversorganisatie VNO-NCW bepleit nu meer vaart.

,,Daar ben ik uiteraard blij mee, maar we zijn er nog niet. Veel Nederlanders beseften nog steeds niet hoe groot het probleem is. Kijk, wij hebben het warm of koud en zetten de verwarming omhoog of omlaag. Maar het poolgebied is de airco van onze wereld. Die dreigt definitief ontregeld te raken met desastreuze gevolgen. Als we komende jaren geen actie ondernemen is het te laat."