Massaal foto's en selfies maken bij Dodenherdenking: oké of no way?

Het onderwerp kwam vrijdagochtend voorbij

. Is een foto of selfie wel op zijn plek op zo'n  herdenkingsplek? In een tegel van de betonnen rand in het monument is te lezen: 'Hier brachten vele landgenoten het offer van hun leven voor uw vrijheid. Betreed deze plaats met gepaste eerbied.' Toch haalden veel mensen hun telefoon uit de zak.

'Je kunt het niet tegenhouden', zegt Wendy Broer van het Erepeloton Waalsdorp, de organisatie achter de herdenking. 'Mensen nemen hun telefoon mee en lopen continue te fotograferen. Het is voor zover ik heb gezien niet erger dan voorgaande jaren. Maar het is gemeengoed geworden, mensen willen kennelijk thuis terug zien waar ze zijn geweest.'

Maar Broer is er niet blij mee. 'Ik vind het persoonlijk weinig respectvol. Het zou niet in me op komen om op zo'n plek te fotograferen. Dat doe je niet, vind ik. Ik ben wel eens in Auschwitz geweest en toen heb ik ook geen foto's gemaakt, dat gaat tegen mijn gevoel in. Alsof het één of andere pretparktoestand is.'

Maar aan maatregelen denkt het Erepeloton niet. Broer: 'Ik denk niet dat je mensen dat kunt verbieden. Het is ook niet te controleren. En bovendien: wat voor straffen ga je opleggen? Dat is niet te doen.'

Hans van de Sande is massapsycholoog. Hij vindt fotograferen bij monumenten ook niet netjes, maar hij snápt het wel. 'We zijn tegenwoordig allemaal een tikje narcistisch. Dat komt door de welvaart: we kunnen worden wat we willen en zijn ons eigen project. Narcisten maken reclame voor zichzelf. Ze zijn stiekem onzeker en zoeken constant naar complimentjes.'

Laten zien dat we bij een herdenking zijn geweest, is volgens Van der Sande goed voor ons imago. 'Het is in principe een lovenswaardig iets', legt de massapsycholoog uit. 'Dan kom je over als iemand die niet alleen maar om zichzelf geeft en ook nog eens historisch besef heeft. Iedereen kan zien dat jij niet iemand bent die alleen maar aan het feesten is, maar dat je je ook met serieuze zaken bezig houdt.'

En dus pakken velen van ons de telefoon voor een selfie of foto. 'De bekommering om het imago is zo sterk: dat vinden we soms belangrijker dan andere dingen. Mensen denken: als ik het toch doe, zal niemand er wat van zeggen. En als de buurman er tóch iets van zegt, kan die een vernietigende blik verwachten', zegt Van de Sande.

Wat kan de organisatie van de herdenking op de Waalsdorpervlakte hier aan doen? 'Eigenlijk helemaal niks', zegt van de Sande. 'Het beste is om te beseffen dat je kennelijk zo'n positief imago hebt, dat mensen met je geassocieerd willen worden. Daar moeten ze maar trots op leren zijn.'

Ook het Nationaal Comité 4 en 5 mei - dat de herdenking op de Dam in Amsterdam organiseert - is ook niet van plan om maatregelen te nemen tegen fotograferende bezoekers. 'Maar het is wel prettig als mensen rekening houden met anderen', zegt woordvoerder Gerben van den Berg. 'Zorg ervoor dat je anderen ook in staat stelt om de herdenking op een waardige manier mee te maken. En als je een foto wilt maken, dan kan dat ook. We leven in een vrij land.'