Direct naar artikelinhoud
Verenigde Staten

"Onsmakelijk" en "verontrustend": kritiek op Wall-Street-rede Obama zwelt aan

Voormalig president Barack Obama.

De kritiek op oud-president Obama voor het toucheren van 400 duizend dollar voor een toespraak bij een bank wil maar niet betijen. Senator Bernie Sanders noemt de schnabbel 'onsmakelijk'. De net zo progressieve senator Elizabeth Warren is 'verontrust'. Op Twitter wordt Obama voor 'hypocriet' uitgemaakt. En van oud-adviseur Van Jones krijgt Obama één dringend advies: ga eerst op bezoek bij arm Amerika voor je het bedrag laat uitbetalen.

Want voor 367 duizend euro, verdiend in slechts een uur, moet een modale Amerikaan zeven jaar werken. Laat staan gezinnen die moeten rondkomen met een minimuminkomen.

De 400.000 dollar die Obama in september zal opstrijken tijdens een lunch op een conferentie van investeringsbank Cantor Fitzgerald, is ook het bedrag dat hij in één jaar verdiende als president. Volgens Jones zou de oud-president, die Wall Street volop bekritiseerde tijdens zijn acht jaar in het Witte Huis, er uit moreel oogpunt goed aan doen een "armoedereis" te maken van zes maanden voor hij het geld accepteert.

Een reis langs de zwarte getto's en langs arm, blank Amerika. Jones, voormalig milieuadviseur van Obama en nog steeds een bewonderaar van de oud-president: "Ga naar de Appalachen, ga naar de indianenreservaten waar ze niet eens schoon drinkwater hebben. Ga naar South Central, ga naar de grens van Arizona waar nog een heleboel armoede is."

Een week nadat via Fox Business uitlekte dat Obama zich had laten strikken voor de dikbetaalde toespraak van Cantor Fitzgerald, zwijgt de Democraat nog steeds in alle talen over de commotie. De oud-president, die slechts honderd dagen uit het Witte Huis is, liet het tot nu toe bij een summiere verklaring van zijn woordvoerder.

Agressief

In 2008 heeft Barack Obama meer geld opgehaald in Wall Street dan welke andere kandidaat ooit', aldus Obama's woordvoerder. "En toch wist hij daarna de strengste hervorming van Wall Street door te voeren sinds president Roosevelt." Volgens hem heeft de oud-president het aanbod aangepakt omdat het onderwerp van de conferentie, de gezondheidszorg, hem nauw aan het hart ligt.

Maar de vraag is of Obama het hierbij kan laten. Want de omstreden rede dreigt zijn imago, van de president die na de crisis van 2008 vocht tegen de hebzucht van de Wall Street-bankiers, aan te tasten. "Ik heb mij niet kandidaat gesteld om daarna moddervette bankiers uit de brand te helpen", zei Obama in zijn eerste jaar, op het hoogtepunt van de kredietcrisis.

'De invloed van dollars op Washington beangstigt mij'
Elizabeth Warren

Ook vocht hij tijdens zijn presidentschap tegen de armoede en inkomensongelijkheid in de VS. Het bleef aanvankelijk akelig stil onder Democraten toen Obama's gage, twee keer zo hoog als die van Hillary Clinton, bekend werd. Zelfs Warren en Sanders, de grootste critici van Wall Street in het Congres, worstelden dagenlang met de netelige kwestie en roerden zich niet. Totdat ook zij er niet omheen konden. "Het verontrust mij", aldus Warren, vier dagen na de onthulling van Fox. "De invloed van dollars op Washington beangstigt mij", aldus Warren in een radio-interview. "Het bedreigt uiteindelijk de democratie."

"Onsmakelijk"

Senator Sanders, die Hillary Clinton hard aanviel tijdens de verkiezingen vanwege haar Wall Street-toespraken, haalde een dag later feller uit. "Het ziet er niet goed uit, in een tijd waarin de ongelijkheid in inkomens en welvaart zo groot is", aldus Sanders. "Dit is geen goed idee. Het spijt mij dat Obama deze keuze heeft gemaakt. Het is onsmakelijk. Het was geen goed idee van hem."

'Het spijt mij dat Obama deze keuze heeft gemaakt. Het is onsmakelijk. Het was geen goed idee van hem'
Bernie Sanders

Het tweetal is echter nog altijd een van de weinige prominente Democraten die Obama hardop durven te bekritiseren. De kritiek draait niet zozeer om het feit dat Obama zoveel geld krijgt voor een toespraak. Amerikanen hebben ermee leren leven dat presidenten na hun vertrek uit het Witte Huis "de portemonnee aanvullen", zoals oud-president George W. Bush het uitdrukte.

Dat Obama ook dik betaald zou worden voor zijn toespraken en boeken over zijn tijd in het Witte Huis had iedereen verwacht. Reden ook waarom niet veel commotie ontstond toen eerder dit jaar bekend werd dat de Obama's zo'n 65 miljoen dollar zouden verdienen met hun memoires. Maar dat de oud-president, die sinds zijn vertrek op vakantie is en aan zijn eerste boek werkt, uitgerekend voor een van zijn eerste toespraken kiest voor Wall Street, wordt door menigeen als een blunder van formaat gezien. Heeft Obama niet geleerd, zo wordt geroepen, van de kritiek vorig jaar op Hillary Clintons Wall Street-toespraken van 200 duizend dollar per stuk?

Blok aan het been

Bill en Hillary Clinton verdienden in totaal ruim 200 miljoen dollar met hun toespraken in het land. Maar voor Hillary werd het pas een groot blok aan het been toen Sanders haar aanviel op haar toespraken bij Goldman Sachs en andere omstreden Wall Street-banken.

Twitter bericht wordt geladen...

"Een wijze man zei ooit: 'Ik denk dat je op een zeker moment genoeg geld hebt verdiend', aldus de progressieve Washington Post-columnist Ruth Marcus. "Dat was Obama in 2010, sprekend over het aan banden leggen van Wall Street. Misschien kan de Obama van 2017 met die wijze man praten. Stel je voor wat voor een krachtige boodschap Obama zou hebben afgegeven als hij dit pad naar rijkdom had afgewezen."

Marcus is niet de enige die benadrukt dat ze de Obama's de 65 miljoen dollar van hun boekdeals zeker niet misgunt. Een deel hiervan gaan de Obama's schenken aan liefdadigheid. Marcus: "Dan nog blijft er genoeg over voor de Obama's om zo luxueus te leven als ze willen." Ook The New York Times, die maandag voor het eerst een commentaar aan de kwestie wijdde, vindt dat Obama het goede voorbeeld moet geven door als eerste oud-president te breken met het vergaren van zoveel mogelijk geld. In het bijzonder in het lezingencircuit.

Ontmoedigend

"Het is ontmoedigend dat iemand wiens historische kandidatuur was gestoeld op een moreel onderzoek van de politiek zich nu aansluit bij nagenoeg elke president door te cashen", aldus de krant maandag in het commentaar. "Nu hij zich gaat toeleggen op het opleiden van Amerika's toekomstige leiders, hebben wij de durf om te hopen dat hij een hogere standaard zal zetten voor gewezen presidenten."

De ophef komt ook op een ongelukkig moment voor Obama. Sinds hij in januari het Witte Huis verliet, haalde de oud-president namelijk vooral de publiciteit omdat hij zich op vakantie liet omringen door miljonairs en miljardairs.

Eerst doken er foto's van hem op met Virgin-miljardair Richard Branson, kitesurfend met de Brit bij diens eiland in het Carïbisch gebied. Branson is goed voor 5,1 miljard dollar. Daarna kwamen foto's naar buiten van de Obama's op het jacht van film-en muziekmiljardair David Geffen. Geffen is zo'n 6,5 miljard dollar waard.

Te zien is hoe Obama, bij het eiland Mo'orea in de Stille Oceaan, op het dek van het bijna 600 miljoen dollar kostende jacht een foto maakt van zijn vrouw Michelle. De Obama's lieten zich toen ook omringen door onder andere Oprah Winfrey, Bruce Springsteen en Ton Hanks. Vorige week liet Obama zich voor het eerst op een openbare bijeenkomst zien. Op de Universiteit van Chicago benadrukte de Democraat dat hij zich wil gaan inzetten om meer jongeren te betrekken bij de politiek. Maar het waren uitgerekend jongeren die vorig jaar tijdens de Democratische voorverkiezingen massaal vielen voor Sanders felle kritiek op Wall Street.