Direct naar artikelinhoud

Ouderen zijn het meest gepolariseerd, ook zonder sociale media

De polarisatie is in de VS het grootst onder 75-plussers, van wie slechts 20 procent sociale media gebruikt.

De politieke polarisatie gaat sneller onder ouderen, die weinig op sociale media zitten, dan onder jongeren, die juist veel gebruik maken van media als Twitter en Facebook. Deze conclusie van Amerikaanse onderzoekers haalt het populaire idee onderuit dat sociale media de democratie ondermijnen.

Na de verkiezingsoverwinning van populist Donald Trump wezen velen beschuldigend naar sociale media. Volgens de critici halen steeds meer mensen hun nieuws vooral van media als Twitter en Facebook, waarop ze dankzij geraffineerde software hoofdzakelijk berichten van gelijkgestemden voorgeschoteld krijgen. Ze zouden daardoor vooral gesterkt worden in hun bestaande mening.

Critici variërend van de paus tot Bill Gates en Barack Obama spraken al hun zorgen uit over deze ‘filter bubble’ waarin mensen zich zouden terugtrekken, en die de politieke polarisatie zou versterken. ‘Uw filter bubble verwoest de democratie’, kopte het technologieblad Wired eind vorig jaar.

Na de verkiezingszege van Trump wezen velen beschuldigend naar sociale media

Gepolariseerde 75-plussers

Maar Amerikaanse economen van Stanford en Brown University hebben opiniepeilingen geanalyseerd en concluderen dat de invloed van sociale media behoorlijk wordt overschat. Want de politieke polarisatie in de VS was in 2012, het laatste jaar waarnaar de wetenschappers onderzoek deden, het grootst onder 75-plussers, van wie slechts 20 procent sociale media gebruikte. Terwijl Amerikanen van 18 tot 39 jaar, van wie 80 procent actief was op sociale media, in 2012 nauwelijks meer gepolariseerd waren dan in 1996, toen sociale media nog vrijwel niet bestonden.

De wetenschappers waarschuwen wel voor al te grote conclusies. Zij hebben namelijk slechts opiniepeilingen geanalyseerd tot 2012, toen Trump nog niet meedong naar het presidentschap. Bovendien zijn sociale media de laatste vijf jaar een stuk bekwamer geworden in het toespitsen van berichten op de voorkeuren van hun gebruikers. En media als Twitter en Facebook spelen, zeker onder jongeren, waarschijnlijk wel degelijk een rol bij de polarisatie. Maar de onderzoekers noemen het veelzeggend dat de tegenstelling het sterkst is onder ouderen, die juist het minst op sociale media zitten. “Iets moet de groeiende polarisatie van oudere Amerikanen verklaren”, aldus econoom Matthew Gentzkow tegen nieuwssite Vox. “We verzetten ons niet tegen het idee dat sociale media belangrijk zijn, maar het is gewoon niet het hele verhaal.”

“We verzetten ons niet tegen het idee dat sociale media belangrijk zijn, maar het is gewoon niet het hele verhaal”
Matthew Gentzkow, Stanford University

Campagne tegen Trump

Wat de oorzaak dan wel is, weten de economen ook niet. Daarvoor is volgens hen nog meer onderzoek nodig. Maar Gentzkow speculeert in interviews al wel dat de toegenomen inkomensongelijkheid in de VS mogelijk een rol speelt. Een andere verklaring schuilt volgens hen misschien in de groeiende polarisatie van reguliere, niet-digitale media als CNN, MSNBC en Fox News. Want veel oudere Amerikanen zijn grote consumenten van kabeltelevisie en talk radio.

Zo is de rechtse tv-zender Fox News, het favoriete kanaal van Trump, de laatste jaren duidelijk nog conservatiever geworden. Tegelijkertijd zijn kanalen als CNN en MSNBC flink opgeschoven naar links. Beide zenders voeren de laatste tijd stevig campagne tegen Trump.