Direct naar artikelinhoud

Onderzoekster ADHD houdt haar rug recht

Onderzoekster ADHD houdt haar rug recht

Hebben ADHD'ers een kleiner hersenvolume of is dit onnodig stigmatiserend? Het debat wordt feller.

Haar conclusie dat ADHD een hersenstoornis is, kwam haar op een storm van kritiek te staan. Maar de Nijmeegse onderzoekster Martine Hoogman houdt haar bevindingen staande. Zo ook het vakblad waarin ze die publiceerde.

Ondanks aanhoudende kritiek houdt Hoogman, hoofdonderzoeker van de spraakmakende ADHD-studie van begin dit jaar, haar rug recht. Er zou volgens critici veel schorten aan haar bevinding dat het hersenvolume van kinderen met ADHD gemiddeld iets kleiner uitvalt. Het gevonden effect zou niet noemenswaardig zijn en daarmee onnodig stigmatiserend.

Op het populaire Amerikaanse blog 'Mad in America' is nu een petitie gestart om de studie te laten terugtrekken. Hoogman noemt de kritiek makkelijk te weerleggen.

Het is voor ons vooral belangrijk uit te zoeken welke hersengebieden erbij betrokken zijn

Lastige discussie

Hoofdredacteur Niall Boyce van The Lancet Psychiatry, het vakblad dat de bevindingen van Hoogman en haar collega's in februari publiceerde, laat per mail weten dat van terugtrekking geen sprake is. "Binnenkort publiceren we enkele kritische brieven online, met daarbij het commentaar van Hoogman daarop", zo schrijft hij.

Er was wereldwijd bijna geen krant die twee maanden terug níet schreef over de ADHD-studie van het Radboudumc. Daarin werden hersenscans van meer dan drieduizend mensen met en zonder de aandoening naast elkaar gelegd. Onder meer in deze krant kwam kritiek: de verschillen zouden zo klein zijn dat je bijna net zo goed een muntje kunt opgooien om op basis van een hersenscan te bepalen of iemand ADHD heeft. Veel mensen met de aandachtsstoornis hebben zelfs een grótere herseninhoud.

Maar neem een groep mensen van de grootte in Hoogmans studie en er rollen ontegenzeggelijk kleine verschillen uit, laat de onderzoekster per mail weten. Na ruggespraak met de persvoorlichting van het Radboudumc heeft ze besloten alleen schriftelijk te reageren.

"Sommige mensen hadden kritiek op het feit dat wij ADHD een hersenstoornis noemen", meldt ze. Ze erkent dat de discussie over wat je precies een hersenziekte noemt en wat niet, een lastige is. "Feit is dat deze mensen lijden onder hun aandoening en behandeling nodig hebben. Het is voor ons vooral belangrijk uit te zoeken welke hersengebieden erbij betrokken zijn."

Juist dat Hoogman pleit voor behandeling, vormde een reden voor de Groningse psycholoog Laura Batstra om te reageren in deze krant. Batstra wees erop dat veel auteurs van de studie banden hebben met de farmaceutische industrie en dat een 'hersenstoornis' hun daarom goed uit zou komen.

Ongegrond, vindt Hoogman. "Onze studie liet namelijk zien dat medicatie als Ritalin géén invloed had op de inhoud van de besproken hersengebieden. Dat is denk ik niet wat een farmaceut wil zien. Maar ik heb nog nooit met die industrie te maken gehad, dus ik weet het niet."

Hoogman merkt daarentegen op dat psycholoog Batstra helemaal niet gelooft in de diagnose ADHD

Misverstand

Hoogman merkt daarentegen op dat psycholoog Batstra, net als bijna alle andere critici, helemaal niet gelooft in de diagnose ADHD. Zo is Batstra auteur van het boek 'Hoe voorkom je ADHD? Door de diagnose niet te stellen'. "Ik vind haar kijk op ADHD interessant hoor", zegt Hoogman. "Maar dit was gewoon makkelijk scoren."

De auteurs van de Amerikaanse blog winden zich ook op over het weglaten van de bijbehorende IQ-scores van de deelnemers aan het onderzoek. Die zijn weggestopt in de appendix van het artikel, maar vallen positief uit voor de kinderen met ADHD. Gemiddeld hadden die dus een hoger IQ. Waarom belichtte Hoogman dát dan niet?

"Dit berust helaas op een misverstand", zegt de onderzoekster. De kolommen van onderzoeksgroep en controlegroep waren per abuis verwisseld. "De kinderen zónder aandoening hadden dus gemiddeld een iets hoger IQ." Die correctie komt bij de reactie in The Lancet Psychiatry, die binnenkort verschijnt.

Lees ook het opinieartikel van Laura Batstra: Peperdure hersenstudie ADHD levert niks op