Twee tegenpolen gaan door in de race om het Franse presidentschap
De twee uitersten gaan door in de strijd om het Élysée. De Franse traditionele partijen liepen grote klappen op.
Twee volstrekte tegenpolen, Emmanuel Macron en Marine Le Pen, gaan door naar de tweede ronde van de Franse presidentsverkiezingen. Na een bloedstollende campagne kozen de Fransen gisteren voor deze uitersten, die op 7 mei in de finale zullen strijden om de toekomstige koers van het land: globalistisch of nationalistisch.
De peilingen hadden de uitslag ditmaal verrassend goed voorspeld. Sinds eind januari plaatsten ze Macron en Le Pen bovenaan. Het duo werd, zoals verwacht, op de hielen gezeten door de links-radicale Jean-Luc Mélenchon en de rechtse Republikein François Fillon. Die laatsten bleven gisteren in de exitpolls steken op 19,5 procent, een gedeelde derde plaats, terwijl Macron en Le Pen doorstootten naar 23,7 en 21,7 procent.
Het is een uniek resultaat, omdat geen van de twee finalisten behoort tot een traditionele volkspartij. De laatste decennia was er altijd wel een sociaal-democraat of een centrum-rechtse Republikein die tot de tweede ronde van de presidentsverkiezingen doordrong. Maar het vertrouwen in de klassieke links-rechtspartijen is sterk gedaald in Frankrijk, net als elders in Europa.
Socialistische partij ingestort
De regerende sociaal-democratische Parti Socialiste is bij deze stembusgang volkomen ingestort. Haar magere score van 6,2 procent doet denken aan onze PvdA-nederlaag (5,7 procent) in de Tweede-Kamerverkiezingen van maart. De Franse kiezer heeft duidelijk genoeg van de PS, na vijf jaar stilstand onder president François Hollande. De impopulaire leider kreeg de werkloosheid van 10 procent niet omlaag en was politiek verlamd door een interne strijd tussen de liberale en de socialistische vleugel van de partij.
Ook de centrum-rechtse partij Les Républicains is uitgeschakeld, terwijl voorman Fillon vorig jaar nog de gedoodverfde winnaar leek. Zijn conservatieve ideeën sloegen weliswaar aan, maar het schandaal met de parlementaire nepbaantjes voor zijn vrouw en kinderen kostte hem electoraal de kop. Na dit pijnlijke verlies zullen partijgenoten hem ongetwijfeld met pek en veren besmeuren en snel naar de uitgang duwen.
Buitenbeentjes
De eindstrijd gaat dus tussen twee buitenbeentjes, die in alles elkaars tegengestelde zijn. Macron geldt als een sociaal-liberaal, een soort Franse Tony Blair. Vorig jaar richtte hij zijn eigen beweging ‘En Marche!’ (Voorwaarts!) op. Met die club, die hij ‘niet links en niet rechts’ noemt, wil hij de economie herstellen, de hoge werkloosheid terugdringen en Frankrijk weer competitief en dynamisch maken. Hij is een groot voorstander van de Europese Unie en haar liberale verdragen. Ook internationale openheid en culturele uitwisseling heeft hij hoog in het vaandel; met hem kan Brussel opgelucht ademhalen.
Ook internationale openheid en culturele uitwisseling heeft Macron hoog in het vaandel
Zijn rivale Le Pen helt precies de andere kant op. Haar campagne was gebaseerd op het sluiten van de grenzen. Zij belooft vooral veiligheid en staat voor nationalisme, protectionisme en cultureel en moreel conservatisme. Ze wil haar land via een referendum uit de eurozone en de EU halen. De Navo wil ze ook verlaten, om in plaats daarvan meer met Rusland aan te pappen.
De omstreden rechts-populiste vindt in Macron de gedroomde tegenstander voor de tweede ronde. Hij studeerde aan de elitaire bestuursschool ENA, vergaarde een fortuin als bankier bij Rothschild en was bovendien twee jaar minister van economische zaken onder Hollande. Le Pen zal hem daarom afschilderen als een man van de elite, als een vijand van het volk, als iemand die ondanks zijn Obama-achtige belofte van vernieuwing in feite alleen maar staat voor het voortzetten van de oude ellende.
Macron hoeft Le Pen niet eens zelf te bestrijden, want dat zullen andere politici vóór hem doen
Omgekeerd vormt Le Pen ook een gemakkelijk doelwit voor Macron. Hij hoeft haar niet eens zelf te bestrijden, want dat zullen andere politici vóór hem doen, van links tot rechts. Gisteravond begon het al: republikeinse voormannen riepen hun kiezers op om in de tweede ronde op de ‘republikeinse hoeder’ Macron te stemmen en het bruine gevaar van Le Pen te bezweren. PS-kandidaat Benoît Hamon gaf hetzelfde stemadvies. De links-radicale Mélenchon weigerde zo’n oproep te doen, maar het is bekend dat hij gruwt van Le Pen.
De komende twee weken zullen de Fransen kortom alles in werking stellen om de populiste Le Pen buiten het Élysée-paleis te houden. Als de peilingen opnieuw gelijk krijgen, gaat dat ruim lukken: Macron zou zijn rivale op 7 mei met 60 tegen 40 procent verslaan.