'Als ze me uitscholden voor negerin, werd ik agressief'
BevrijdingskindZe vielen op in Limburg, met hun kroeshaar en donkere huid. Tientallen kinderen werden in de bevrijdingsroes door zwarte Amerikaanse soldaten verwekt bij getrouwde vrouwen. Wanda van der Kleij is zo'n 'Amerikaantje'. Ze doorbreekt het stilzwijgen.
In de woning van Wanda van der Kleij hangt een schilderij van een zwarte Amerikaanse soldaat. Hij is door een Limburgse kunstenaar geportretteerd in 1945. Haar geboortejaar. ,,Als ik naar bed ga, zeg ik tegen het schilderij: 'Welterusten pap'. Ik beschouw hem een beetje als mijn vader.''
Niemand weet wie de soldaat op het schilderij is. Evenmin weet Wanda wie haar vader is. Maar ze weet wel dat ze verwekt is door een donkere Amerikaanse soldaat, met wie haar moeder na de bevrijding een buitenechtelijke relatie had.
Het schilderij vult de leemte op in haar levensverhaal. Haar moeder zwijgt tot aan de dood over de heimelijke relatie die leidde tot de zwangerschap. Ze laat alleen een naam los: Edward Brown. ,,Ik geloof haar niet. Ze heten in Amerika toch allemaal Brown? Ik hoopte dat mijn moeder op haar sterfbed iets ging zeggen, maar ze vertelde niets. Wat had het voor zin om alles op te rakelen, zei ze. Misschien had hij een eigen gezin?''
Helse jeugd
Witte Amerikanen wilden geen zwarten in uniform zien
In het boek Kinderen van zwarte bevrijders van Mieke Kirkels vertelt Wanda voor het eerst over haar helse jeugd. Als donker, buitenechtelijk kind wordt ze nooit door haar stiefvader geaccepteerd. Hij misbruikt, mishandelt en kleineert haar. ,,Ik mocht niet leren, werd naar de huishoudschool gestuurd en moest op mijn vijftiende werken in een papierfabriek. Iedere dag werd ik geslagen. Mijn moeder heeft me nooit in bescherming genomen. Haar man was heilig. Ik ben bewust jong zwanger geworden om het huis uit te kunnen.''
In Limburg zijn naar schatting 70 donkere 'bevrijdingskinderen' zoals Wanda geboren. Hun verhaal is ook het verhaal van de 900.000 zwarte Amerikaanse soldaten die meehielpen met de bevrijding van Europa en de strikte rassenscheiding in het Amerikaanse leger. In oorlogsfilms en boeken wordt hun rol verzwegen.
,,Witte Amerikanen wilden geen zwarten in uniform zien'', zegt auteur Kirkels. ,,De regering wilde de blanke steun voor de oorlog niet verliezen, maar ze hadden ook de zwarten nodig voor de manschappen. Daarom gingen ze gescheiden naar Europa. Op de boot verbleven de zwarte soldaten benedendeks zonder raampjes, en ze gingen naar aparte cafés.''
Zuid-Limburg werd na de bevrijding in september 1944 één grote opslagplek voor de Amerikaanse troepen, die van daaruit de bevrijding van de rest van Nederland en de aanval op Duitsland inzetten. Op enkele zwarte gevechtseenheden na, dienden de donkere soldaten vooral in de ondersteunende servicetroepen. Sommigen werkten als grafdelver in Margraten, waar ze de vele witte gesneuvelde soldaten moesten begraven.
Affaire
Hoewel ze niet welkom waren op de 'witte' bevrijdingsfeesten, werden de zwarte soldaten door de Limburgers met open armen ontvangen. Ook door veel vrouwen, die vaak al een relatie hadden of getrouwd waren, zoals Wanda's moeder.
Ik vertelde tegen mijn moeder dat ik werd uitgescholden, maar ze deed niks
Haar man is tijdens de affaire met de Amerikaan weg van huis. Waar hij toen was, blijft onduidelijk. Na de bevrijding vertrekt hij vrijwillig als militair naar Indonesië om te vechten in de onafhankelijkheidsoorlog. In die periode wordt Wanda geboren. Haar moeder verzwijgt dat hun eerste kind een donkere huidskleur heeft. Daar komt hij pas twee jaar later bij terugkomst achter, als hij voor het eerst zijn 'dochter' ziet.
Wanda heeft geen benul van haar afkomst. Ook als later drie witte broers worden geboren, gaat er geen alarmbel rinkelen. Op de nonnenschool wordt ze wel gepest om haar huidskleur. ,,Ik vertelde tegen mijn moeder dat ik werd uitgescholden, maar ze deed niks.''
Ze krijgt een baan in de gezinszorg. Een van haar eerste cliënten gooit direct de deur dicht omdat er 'een zwarte' voor de deur staat. ,,Ik ben huilend naar huis gegaan en vertelde het mijn moeder, maar die lachte alleen maar.''
Op haar 34ste onthult haar 'vader' het geheim als hij aankondigt te willen scheiden van haar moeder. ,,Hij zei dat ik van een Amerikaan was. En dat hij nooit vier kinderen heeft gehad, maar drie. De hele familie wist ervan, maar iedereen moest erover zwijgen.''
Dat is het lot van veel van de donkere bevrijdingskinderen. Velen zwijgen tot op de dag van vandaag over hun afkomst. Slechts twaalf 'Amerikaantjes' vertellen hun verhaal nu in het boek. Sommige kampen met grote psychische problemen.
Doopregister
De meeste kinderen weten niet wie hun Amerikaanse vader is. De moeders hebben geen namen of gegevens. Soms staat in het doopregister dat de vader een 'Miles Americanus', Latijn voor 'Amerikaanse militair'. Bovenal wordt gezwegen over deze 'schande'. Eén van de twaalf in het boek heeft haar vader gevonden.
,,Scheiden was in die tijd not done'', zegt Kirkels. ,,Sommigen gingen pas zoeken toen ze hun moeder en stiefvader niet meer konden kwetsen. Ze staan versteld dat hen nooit wat is verteld.''
Wanda is nooit actief op zoek gegaan naar haar Amerikaanse vader. ,,Ik ben altijd te laf geweest om ernaar te vragen. Als mijn moeder nog had geleefd, had ik waarschijnlijk niet meegewerkt aan dit boek. Als mensen me nu vragen hoe ik aan mijn donkere velletje kom, vertel ik dat ik van een Amerikaan ben. Dat durfde ik voorheen nooit te zeggen.''
Kinderen van zwarte bevrijders; een verzwegen geschiedenis, Mieke Kirkels, Uitgeverij Vantilt.
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.Lees Meer
-
NVWA doet strafrechtelijk onderzoek naar bakfietsfabrikant Babboe
-
PREMIUM
Neda (37) bleef maar single, dus liet ze haar eitjes invriezen: ‘Ik wil zwanger worden in een fijne relatie’
Steeds meer vrouwen doen het: social freezing, het laten invriezen van hun eicellen. Neda Kia (37) is een van hen. Openhartig interview over hormooninjecties, ieniemienie-eitjes en peperdure ingrepen. ,,Ik heb er spijt van dat ik dit niet eerder heb gedaan.”Rotterdam -
met video8
Trekker rijdt stilzittende zwaan midden op weg dood: kan de bestuurder straf verwachten?
De bestuurder van een trekker reed zaterdag een zwaan dood die midden op de weg. De familie die het dier al jarenlang kent, filmde hoe de tractor tot hun schrik vol gas over de zwaan reed en het dier dood achterliet. De familie heeft besloten geen aangifte te doen, maar kan de bestuurder alsnog een straf verwachten?Rossum -
PREMIUMhuisarts vertelt
Meneer Bolkestein hapt naar adem, maar de coassistent en ik horen niets bij de longen
De coassistent van huisarts Rutger Verhoeff heeft het benauwd. Hij hoort bij zijn patiënt met de stethoscoop weinig, terwijl meneer Bolkestein toch echt zichtbaar naar adem hapt. Maar dan ontdekt de huisarts wat er mis is. -
PREMIUMmet video
Brandweervrouw Martina ziet Chris 17 jaar na die rampdag terug: ‘Sorry, ik heb elke dag aan je gedacht’
Ze zag hem jarenlang alleen in haar nachtmerries. Het was 2007 toen ze zijn zwaar verbrande bovenlichaam koelde. Ex-brandweervrouw Martina Wolters uit Goor dacht dat elektricien Chris Kamphuis de zware brand niet had overleefd. Nu, zeventien jaar later, praat ze een avond lang met hem. Het werkt therapeutisch. Maar er blijft nog wel een onverwerkt brandweertrauma achter.
-
PREMIUM
Omega 3 kan hart- en vaatziekten voorkomen, maar je lichaam maakt het zelf niet aan: in deze voeding zit het
-
-
-
PREMIUM1
Dit zijn aftrekposten waar de Belastingdienst dit jaar extra op controleert (en zo vul je ze goed in)
Het is weer zover: sinds 1 maart kun je aangifte inkomstenbelasting doen over het jaar 2023. Wij helpen je op weg bij je belastingaangifte. Vandaag: waar controleert de Belastingdienst dit jaar extra op? Een financieel planner en een accountant vertellen over belangrijke aftrekposten en waar je op moet letten bij het doen van je aangifte. -
PREMIUM
Hoe een ‘boy next door’ een miljard aan misdaadgeld zou hebben witgewassen: ‘Lol’
Toen de duizelingwekkende buit van een online bankroof via zijn dienst werd witgewassen, reageerde Alex Pertsev met drie letters: lol. Hardop lachend. De Nederlandse Rus zou geholpen hebben met het witwassen van meer dan een miljard dollar. Het is een verhaal met een hoog James Bond-gehalte: over hackers uit Noord-Korea, de financiering van kernwapens en een boy next door uit Amstelveen. ,,Blijkbaar was het ook nog grappig.”Amstelveen
-
PREMIUM
Deze voedselsoorten dreigen te verdwijnen: ‘We hebben een heel fragiel systeem gecreëerd’
Amsterdam -
PREMIUM
Miljarden voor woningen, infrastructuur en kenniswerkers: kabinet geeft Brainport mega-impuls
Het kabinet werkt aan een een plan om de Brainport-regio minimaal een miljard euro extra te geven. Daarvan zouden onder meer extra woningen kunnen worden gebouwd, meldt de NOS op basis van Haagse bronnen. -
-
met video4
Persfotograaf krijgt meerdere vuistslagen tegen hoofd na ongeval, vrouw opgepakt voor mishandeling
Den Haag