Reacties Turks referendum: 'Schors EU-toetredingsgesprekken Turkije'

- De Franse president Hollande zegt dat het krappe verschil tussen het ja- en het nee-kamp de diepe verdeeldheid in Turkije blootlegt. Hollande dringt aan op dialoog tussen alle politieke partijen. 'Het is aan de Turken en aan hen alleen om te beslissen over hoe zij hun politieke instellingen organiseren, maar de gepubliceerde resultaten tonen aan dat de Turkse samenleving verdeeld is over de geplande verregaande hervormingen.

- In een afzonderlijke verklaring heeft het ministerie van Buitenlandse Zaken van Frankrijk de Turkse regering opgeroepen mensenrechtenverdragen te eerbiedigen en het verbod op de doodstraf te handhaven.

- Duitsland heeft een beroep op de Turkse regering gedaan om deel te nemen in een 'respectvolle dialoog met alle politieke en civiele groepen in het land'. Volgens Duitse bondskanselier Angela Merkel en minister van Buitenlandse Zaken Sigmar Gabriel laat de uitslag van het referendum zien hoe diep de Turkse samenleving is verdeeld. De Duitse regering respecteert het recht van het Turkse volk om te beslissen over hun grondwet, maar wijst ook op de twijfels die er leven over de eerlijkheid van de stemming. De twee Duitse leiders zeiden dat de Turkse president een 'grote verantwoordelijkheid' draagt voor de volgende stappen die het land zal nemen.

- EU-parlementariër en Turkije-rapporteur Kati Piri (PvdA) vindt dat de onderhandelingen met Turkije over toetreding moeten worden opgeschort als Erdogan na het referendum grondwetswijzigingen doorvoert. Volgens haar wordt de scheiding der machten geweld aangedaan. 'Dit is een trieste dag voor alle democraten in Turkije', aldus Piri in een verklaring. De grondwetswijziging past volgens Piri bij een autoritair regime. 'Blijven spreken over de integratie van Turkije in de EU is onder de huidige omstandigheden een farce.' Ze zegt te blijven vechten voor alle Turken die democratie nastreven. 'Voor hen zou de EU nooit de poort moeten sluiten'.

- De Europese Commissie 'neemt kennis van het resultaat van het referendum in Turkije'. De commissie wacht op de bevindingen van de 'verkiezingswaakhond' van de Organisatie voor Veiligheid en Samenwerking in Europa (OVSE), ook met betrekking tot beschuldigingen over onregelmatigheden.' De praktische implementatie van de aangepaste grondwet zal worden beoordeeld in het licht van Turkije's verplichtingen als kandidaatlid van de Europese Unie en als lid van de Raad van Europa', aldus een gezamenlijke verklaring zondagavond van voorzitter Jean-Claude Juncker, EU-buitenlandchef Frederica Mogherini en EU-commissaris Johannes Hahn (Uitbreiding). 'We moedigen Turkije aan om de zorgen en aanbevelingen van de Raad van Europa ter harte te nemen, ook wat betreft de noodtoestand. Gezien het krappe resultaat van het referendum en de verreikende gevolgen van de grondwetswijzigingen, roepen we de Turkse autoriteiten op de breedst mogelijke nationale consensus te zoeken voor de invoering ervan.'

- De Belgische Guy Verhofstadt, fractieleider van de liberalen in het Europees parlement, zegt dat de overwinning van Erdogan wel erg nipt was en hoopt dat hij nog van koers zal veranderen. 'Als Erdogan deze koers volhoudt zouden de EU-toetredingsgesprekken met Turkije moeten worden stopgezet'.

- Manfred Weber, leider van de centrum-rechtse partijen, reageerde: 'Ongeacht wat het eindresultaat is, Erdogan verdeelt zijn land'.

- Oostenrijk heeft zijn eerder uitgesproken wens herhaald om de EU-toetredingsgesprekken te staken. 'We kunnen niet zomaar teruggaan naar de dagelijkse routine na dit referendum. 'We moeten eindelijk eens eerlijk zijn over de relatie tussen Turkije en de EU', zegt minister van Buitenlandse Zaken Sebastian Kurz. De EU zou volgens hem in plaats van aan een lidmaatschap moeten werken aan een partnerschap met Turkije.

- De minister van Buitenlandse Zaken van Italië pleit ervoor de Turkse oppositie te betrekken bij de hervormingen. Angelino Alfano heeft in een schriftelijke verklaring opgeroepen tot een 'bekoeling van de interne spanningen'.

- Een Grieks-Cypriotische functionaris zegt dat, ongeacht de uitslag van het referendum van Turkije, de Cypriotische regering goede hoop heeft dat Turkije 'positief en effectief' bij zal dragen aan de lopende besprekingen over de hereniging van de etnisch verdeelde eiland. Woordvoerder van de regering Nicos Christodoulides zei te hopen dat de Turkse regering de vredesbesprekingen zal voortzetten in de richting vana het gestelde doel, de hereniging van het eiland als federatie, en ophoudt onaanvaardbare eisen te stellen en provocatieve verklaringen af te leggen.

- De waarde van de Turkse lira steeg maandag 2,5 procent tot bijna 3,6188 per dollar. Dat was de grootste sprong tijdens een handelssessie sinds eind januari. De beurs in Istanbul liet bij de openingsbel een plus zien van 0,7 procent. De Europese beurzen zijn gesloten wegens Pasen.

- Nederlandse politici vragen zich af of het Turkse referendum 'vrij en eerlijk' is verlopen. Kamerleden plaatsen kanttekeningen bij die uitslag en wijzen op signalen van ongeregeldheden tijdens de volksraadpleging. Lees hier meer over de Nederlandse politieke reacties.