Trump dekt het moeras alleen maar toe
"Hij dwong Barack Obama zijn geboortebewijs te laten zien, en hij komt niet eens voor de dag met zijn belastingaangiften? Echt? Wat verberg je eigenlijk?"
C.J. Ingram uit Washington DC, die dat zaterdag tijdens een demonstratie zei tegen de Washington Post, is lang niet de enige Amerikaan meer wil weten dan Donald Trump wil prijsgeven. En niet alleen over zijn financiële omstandigheden. Op allerlei terreinen is de nieuwe president een stuk geheimzinniger dan zijn voorgangers.
De belastingaangiften van presidenten worden al tientallen jaren openbaar gemaakt, nog voordat ze verkozen zijn zelfs. Dat is begonnen nadat Richard Nixon betrapt werd op een wat al te creatieve aangifte. Verplicht was het overigens nooit: het is een van de vele gebruiken in de Amerikaanse politiek waar je op blind kon varen – totdat Trump op het toneel kwam en je besefte dat je op niets kunt rekenen tenzij het zwart of wit in een wet staat.
Beletsel
Tijdens de campagne zei Trump dat hij zijn gegevens op advies van zijn advocaten niet openbaar zou maken, omdat hij controle had van de belastingdienst. Op zich zal dat best waar zijn, naar de aangiften van rijke mensen wordt extra goed gekeken. Maar eigenlijk weet niemand waarom die controle een beletsel zou kunnen zijn om een aangifte toch openbaar te maken: je maakt er de belastingdienst niet wijzer mee, en de kiezer kan in ieder geval zien hoe de kandidaat of president zelf tegen zijn inkomen en vermogen aankijkt.
En waarom Trump dan niet de aangiften van wat langer geleden bekendmaakt, waarvan de controle toch al lang en breed afgerond moet zijn, heeft hij nooit uitgelegd.
Het is een typisch Trump-verweer: ik geheimzinnig? Kijk eens naar die andere stiekemerds
Sinds Trump president werd, tappen zijn woordvoerders trouwens uit een ander vaatje: hij is gekozen, dus kennelijk interesseerde het de kiezers gewoon niet.
Maar zaterdag lieten tienduizenden mensen merken dat het ze wel interesseert, in Washington en in een groot aantal andere steden. Daaronder Palm Beach in Florida, voor de deur van Trumps buitenverblijf Mar-a-Lago, en Berkeley in Californië, waar het tot rellen kwam.
Die dag was gekozen omdat 15 april traditioneel Tax Day is. Weliswaar valt dit jaar de deadline om je formulieren in te leveren pas op 18 april, vanwege feestdagen, maar in het hoofd van de Amerikaan is de 15e in beton gegoten.
Geheimzinnig
Donald Trump is de roep om zijn aangiften niet ontgaan, maar onder de indruk was hij niet, liet hij zondagochtend via Twitter weten. "Ik deed het vrijwel onmogelijke, ik won als Republikein met gemak het Verkiezingscollege. En nu beginnen ze weer over die aangiften?" Even later: "Iemand moet eens uitzoeken wie die kleine, georganiseerde demonstraties van gisteren betaald heeft. De verkiezingen zijn geweest!"
Donald Trump is de roep om zijn aangiften niet ontgaan, maar onder de indruk was hij niet, liet hij zondagochtend via Twitter weten
Het is een typisch Trump-verweer: ik geheimzinnig? Kijk eens naar die andere stiekemerds. Maar de afgelopen dagen is duidelijk geworden dat Trump nog veel meer dingen geheim wil houden dan alleen zijn inkomen, onkosten, bezittingen en schulden. De president die campagne voerde onder het motto <drain the swamp>, leg dat moeras droog, lijkt politieke smurrie van Washington eerder te willen toedekken.
Zo zal het voortaan niet meer openbaar zijn wie er allemaal het Witte Huis in- en uitgaan. Ook daarvoor geldt: er staat nergens in de wet dat het moet, maar in ieder geval onder president Barack Obama was dat - na aanvankelijk tegenstribbelen - wel de regel geworden.
De belastingaangiften van presidenten worden al tientallen jaren openbaar gemaakt, nog voordat ze verkozen zijn zelfs.
Als redenen voor de ommezwaai geeft Trumps directeur voorlichting 'de grote risico's voor de nationale veiligheid en de privacy van de honderdduizenden bezoekers die elk jaar komen'. Dat is niet echt overtuigend: als nationale veiligheid een rol speelde, werden de namen van bezoekers ook onder Obama al zwart gemaakt. En wie het Witte Huis binnenkomt om bijvoorbeeld te pleiten voor of tegen een bepaalde beslissing of wet, doet dat professioneel, niet privé. Als de dienaren van het volk zulke bezoekers ontvangen, moet iedereen dat kunnen weten, vinden de voorvechters van meer openbaarheid.
Twitter bericht wordt geladen...
Geheim
En inzicht in wie er op bezoek komt is des te belangrijker omdat, zoals de New York Times en de organisatie voor onderzoeksjournalistiek Pro Publica uitzochten, honderden medewerkers van de president in hun vorige baan juist bezig waren het overheidsbeleid te beïnvloeden namens een groot bedrijf of een hele bedrijfstak. Ze werken nu vaak bij de overheid aan dezelfde onderwerpen.
De New York Times noemt verbluffende voorbeelden: Neem Chad Wolf, een lobbyist die jarenlang scanners van het bedrijf Analogic aanprees bij de TSA, de organisatie die de vliegtuigpassagiers controleert. Hij is nu... stafchef van de TSA.
Onder Obama was de regel dat je twee jaar weg moest zijn uit zo'n lobby-functie voordat je op hetzelfde terrein werkzaam mocht zijn als ambtenaar. Onder Trump geldt die regel niet meer.
Wel is het nog steeds verboden, bij wet zelfs, om je direct bezig te houden met onderwerpen waar je vroegere werknemer baat bij heeft. Chad Wolf mag zich dus niet bezighouden met de aanschaf van nieuwe scanners. Maar dat doet hij wel, zo hoorden verslaggevers van de New York Times van betrokkenen.
Het is mogelijk dat Wolf daarmee de wet overtreedt. Maar zeker is het niet. Want de president kan van het verbod ontheffing verlenen. Heeft hij dat gedaan? Dat is niet bekend. Onder Obama werden de ontheffingen gepubliceerd. Onder Trump zijn ze geheim.