Het 'strategische geduld' met Noord-Korea lijkt voorbij, maar wat gaat Trump doen?

De druk is de afgelopen weken door Washington opgevoerd. Een Amerikaanse vliegdekschip zette koers richting Koreaanse wateren en met bombardementen in Syrië en Afghanistan - waarbij een uitzonderlijk zware bom werd gebruikt - is ook een boodschap aan Kim Jong-un afgegeven. 'Noord-Korea is een probleem dat afgehandeld zal worden', zei Trump daarna. Maar hoe? Vrijdag zei een hoge ambtenaar in Pyongyang dat Noord-Korea 'klaar is voor de oorlog, als Trump die wil'.

Pyongyang wil snel zijn nucleaire wapenarsenaal uitbreiden, vooral met langeafstandsraketten, uitgerust met kernkoppen, die Amerikaanse grondgebied kunnen bereiken. Na een derde nucleaire test in 2013 volgden vorig jaar nummer vier en vijf, met zware internationale sancties tot gevolg. Pyongyang lijkt zich daar weinig van aan te trekken. Analisten denken dat de zesde test niet lang op zich laat wachten. Uit Amerikaanse satellietbeelden bleek deze week dat er veel activiteit is geweest op de eerder gebruikte testsite voor nucleaire proeven.

Toch verwachten veel Korea-experts dat Pyongyang zaterdag kiest voor een 'milde' provocatie, bijvoorbeeld door een Scud-raket af te schieten. 'Het regime wil traditioneel op zo'n feestdag zijn spierballen laten zien, maar dat is wat anders dan daadwerkelijk provoceren', aldus hoogleraar Yang Mujin van de universiteit van Noord-Korea Studies.

Feestdag Noord-Korea van start met parade

Met een grote militaire parade is in Noord-Korea zaterdag de Dag van de Zon afgetrapt. Duizenden militairen en verschillende militaire voertuigen deden aan de parade mee, begeleid door marsmuziek en een applaudisserend publiek. Op de staatstelevisie worden beelden getoond van een eindeloze optocht van soldaten, tanks en burgers met ballonnen.

Tijdens de parade werden voor de eerste keer enkele ballistische raketten getoond, die door een speciale onderzeeër kunnen worden afgevuurd. Het Noord-Koreaanse persbureau KCNA waarschuwde de VS om te stoppen met de 'militaire hysterie', anders zou 'wraak volgen.'

Het is de 105e geboortedag van Kim-il Sung. Hij is de stichter van Noord-Korea en de grootvader van de huidige leider. Militairen paradeerden over het Kim Il-sungplein in de hoofdstad Pyongyang, onder toezicht van hun leider Kim Jong-un die het geheel lachend en klappend aanzag, aldus persbureau Yonhap.

De feestdag wordt mogelijk door de overheid benut voor een kernproef. Satellietfoto's lijken erop te wijzen dat in een testgebied alles in gereedheid wordt gebracht om een ondergrondse kernproef te houden. De Amerikaanse president Trump stuurde al enkele schepen met raketten naar de wateren voor Noord-Korea gestuurd om druk uit te oefenen. (ANP, Reuters, DPA)

Gewend

In buurland Zuid-Korea was de oorlogsdreiging dan ook nog niet het gesprek van de dag: een bepaald noodlesgerecht was trending topic op Twitter en op Naver, de grootste zoekmachine in Zuid-Korea. Veel Zuid-Koreanen zeggen gewend te zijn aan de continue oorlogsdreiging.

De spanningen zijn wel een factor in de campagne voor de presidentsverkiezingen van 9 mei - als de opvolger van de afgezette Park Geun-hye wordt gekozen. Vooral de progressieve kandidaat Moon Jae-in, die aan kop gaat in de peilingen en beloofd heeft de dialoog met Noord-Korea weer op te pakken, wordt in het defensief gedrukt door de conservatieven die een harde opstelling beloven. Het eerste verkiezingsdebat afgelopen donderdag werd gedomineerd door de vraag wat de kandidaten vinden van een preventieve luchtaanval door de Amerikanen. Voor alle vijf de kandidaten gold: dat moet koste wat kost worden voorkomen.

De uitzonderlijk bloedige Koreaanse oorlog (zeker 3 miljoen doden) eindigde in 1953 met een wapenstilstand. De vrede werd nooit getekend. Het communistische noorden was in 1950 het zuiden binnengevallen, waarna de Verenigde Staten - en andere landen, waaronder Nederland - te hulp schoten. Het Noorden kreeg op zijn beurt hulp van meer dan 300 duizend Chinese soldaten. De bondgenootschappen lopen nog steeds langs dezelfde lijnen.

Dreiging is rem

Hoewel de spanning sindsdien regelmatig is opgelopen, kwam het nooit meer tot grote confrontaties. Het vooruitzicht van een atoomtreffen leek ook steeds als een rem te werken. Met name de Zuid-Koreaanse hoofdstad Seoul en haar voorsteden - met samen meer dan 20 miljoen inwoners - zou een eerste doelwit zijn van vergeldingsacties voor het geval de VS militaire installaties in Pyongyang zouden aanvallen. Noord-Korea schept regelmatig op dat het genoeg raketten heeft klaarstaan om de stad in een mum van tijd in een 'zee van vuur' te veranderen.

Ten opzichte van eerdere botsingen is er voor Zuid-Koreanen een nieuwe, onzekere factor bijgekomen: Trump. Niemand weet wat de nieuwe president van plan is of hoever hij durft te gaan. 'De spanningen zijn nu groter omdat president Trump militaire acties daadwerkelijk als optie op tafel heeft gelegd', aldus hoogleraar Chang Yongseok van de Nationale Universiteit in Seoul. Volgens hem zal Washington uiteindelijk afzien van militair ingrijpen, niet alleen vanwege de kans op vergeldingen met atoomwapens, maar ook omdat het nucleaire arsenaal in Noord-Korea moeilijk te raken is: het zit diep onder de grond verborgen.

Ook collega Yang Mujin denkt niet dat Trump aanstuurt op een militaire confrontatie. 'Het duurt maanden voordat Washington een Noord-Korea-beleid heeft geformuleerd. Tot die tijd zal Trump proberen de druk hoog te houden met retoriek.'