Waarom u vier dagen geen geld kunt overmaken - en Europa daar (nog) niets aan doet
De bijdrage aan de rekening van het paasdiner nog niet overgemaakt? Helaas! Donderdag om 15.00 uur stopten de banken met het schuiven met geld. Overgemaakte euro's verschijnen pas vijf dagen later op de rekening. In verband met Goede Vrijdag en Tweede Paasdag staat het betalingsverkeer tot dinsdag stil.
Oorzaak is het Europese systeem voor overboekingen, dat in weekenden en op feestdagen uitstaat. Ook bankmedewerkers willen de feestdagen vieren. Maar overboekingen zijn toch geautomatiseerd? En waarom sluiten de banken eigenlijk al om 15 uur, en zijn ze op Goede Vrijdag - geen vrije dag - de hele dag dicht?
Het komt allemaal door de Europese Centrale Bank (ECB). De ECB is een belangrijke speler in het Europese betalingsverkeer. Ook betalingen binnen Nederland gaan via Frankfurt. Gemaakte betalingen in Nederland worden in het computersysteem tegen elkaar weggestreept, en op vaste tijdstippen wordt de balans opgemaakt. Als de ECB gesloten is, kan dat niet plaatsvinden.
Het systeem van de ECB is op het oog geautomatiseerd, maar controle op de overboekingen is nog altijd mensenwerk. Toezichthouders en accountants houden het betaalverkeer en onregelmatigheden daarin in de gaten. Het systeem zou in theorie zonder toezicht kunnen, maar dat mag niet, zegt Berend Jan Beugel van Betaalvereniging Nederland. Hij vergelijkt het betalingsverkeer met een zelfsturende auto. 'Een Tesla mag niet zonder bestuurder de weg op mag, al zou het wel kunnen.'
De reden dat overmaken op werkdag Goede Vrijdag niet kan, komt door de locatie van de ECB, in Frankfurt dus. Goede Vrijdag is in Nederland geen officiële vrije dag, maar in Duitsland is dat wel zo, en dus zijn de bankmedewerkers vrij. Andersom kan op Nederlandse feestdagen als Koningsdag geld overgemaakt worden, terwijl de Nederlandse banken dicht zijn.
Het systeem van de ECB is op het oog geautomatiseerd, maar controle op de overboekingen is nog altijd mensenwerk
Dat donderdag drie uur 's middags het laatste moment is voor een succesvolle overboeking, betekent niet dat bankmedewerkers in Frankfurt om die tijd de deur achter zich dichtslaan. Het is iedere dag het tijdstip van de laatste ronde voor de ECB. Wie op een willekeurige dag na 15 uur geld overmaakt heeft dikke kans dat het geld pas de werkdag erop overgeschreven wordt, omdat het proces van wegstrepen en overmaken een paar uur duurt.
Strijkt de bank in de tijd dat het geld tussen rekeningen zweeft, de rente op? Zo werkt het niet, zegt Beugel. 'Het geld is onderdeel van het betalingsverkeer en staat op een tussenrekening. Niemand verdient daar rente aan.'
Nieuw systeem
Het vooruitplannen van boekingen is niet lang meer nodig. De ECB werkt aan een nieuw systeem, waarbij geld binnen een paar seconden overgemaakt wordt, ook 's nachts en in het weekend. Het moet in november van dit jaar af zijn. Ook de Nederlandse banken werken aan een systeem, dat in mei 2019 in werking moet treden.
Echt een noodzaak voor consumenten vindt Beugel het snellere betaalverkeer niet. 'De betaling van mij aan mijn moeder kan een dag wachten. Voor ondernemers met een grote kasstroom die hun bedrijf draaiende moeten houden is het belangrijk.' De winkelier die op maandag de leverancier moet betalen is volgens hem iets ongeduldiger dan de kok van het paasdiner.