Trump neemt grote gok met aanval op Syrië

President Donald Trump heeft vannacht de aanval geopend op de Syrische regering van Bashar al-Assad, na een plotselinge en dramatische ommekeer in zijn buitenlandse politiek. Op bevel van Trump zijn volgens het Pentagon 59 kruisraketten afgeschoten op het Syrische vliegveld al-Shayrat, dicht bij de stad Homs.

Het is voor het eerst dat Amerika de aanval opent op Assad, een bondgenoot van Rusland. Het buitenlands beleid van Trump staat hiermee volledig op zijn kop, met mogelijk grote gevolgen voor de verhouding met Rusland. Ook op binnenlands terrein neemt Trump een gok. Veel van zijn aanhangers voelen niets voor militaire betrokkenheid in Syrië, terwijl veel tegenstanders juist vóór zijn.

De kruisraketten zijn een vergelding voor een luchtaanval in de provincie Idlib, waarbij afgelopen weekend tientallen Syriërs om het leven kwamen. Bij die aanval kwam gifgas vrij. Vanaf het vliegveld dat vannacht getroffen werd, zou die luchtaanval begonnen zijn.

Vergelding voor gifgasaanval

Trump sprak vanaf zijn resort Mar-a-Lago de natie toe. Hij riep ‘de beschaafde wereld’ op een einde te maken aan ‘het bloedvergieten’. De president zei dat de aanval diende als vergelding voor de gifgasaanval, en goed was voor de nationale veiligheid van de VS. Het inreisverbod en de stop op Syrische vluchtelingen trekt hij niet in.

Verklaring van Trump over de aanval op Syrië:

In 48 uur veranderde Trump volledig van mening over de oorlog in Syrië. In 2013, toen de regering-Obama militair ingrijpen overwoog, had Trump daar veel kritiek op. Als presidentskandidaat beloofde hij een politiek van non-interventionisme. Ook wilde hij de relatie met Rusland verbeteren, en zich alleen richten op de oorlog tegen Islamitische Staat, in Syrië en Irak.

Vorige week nog zeiden regeringswoordvoerders dat Amerika niet langer voor ‘regime change’ in Syrië is. Assad mocht aanblijven, zei Trumps woordvoerder Sean Spicer, omdat de president ,,een politieke realiteit” was geworden.

Volg het laatste nieuws over de aanval op de Syrische regering in ons liveblog.

Trump: barbaarse aanval

De afgelopen 48 uur veranderde de toon in Washington snel. Trump was geraakt door beelden uit Idlib van dode kinderen, zei hij, onder wie ,,prachtige baby’s” na een ,,barbaarse aanval” door Assads luchtmacht. Minister Rex Tillerson van Buitenlandse Zaken zei op donderdag dat er ,,geen rol meer is voor Assad”. ,,Er zijn al stappen voor in gang gezet.”

Amerika vecht nu dus mét Assad tegen Islamitische Staat, en tégen Assad. De complexiteit van de oorlog in Syrië geeft Trump weinig speelruimte. Als Assad verzwakt, kan dat in het voordeel werken van IS of andere extremistische rebellengroepen. Barack Obama wilde ook van Assad af, maar deinsde terug voor militair ingrijpen, zelfs toen Assad Obama’s ‘rode lijn’ overschreed.

Waarom is Bashar al-Assad nog altijd aan de macht in Syrië? In deze video van een serie over het Midden-Oosten leggen we het uit:

De aanval van vannacht werd grotendeels toegejuicht door Democraten en Republikeinen. Wel vinden veel Congresleden dat Trump zijn plannen vooraf had moeten voorleggen. Onder neoconservatieven op rechts en zogeheten ‘humanitaire interventionisten’ op links werd al dagen gepleit voor militair ingrijpen tegen Assad. De leider van de Democraten in de Senaat, Chuck Schumer, zei dat Assad ,,moet leren dat hij een prijs betaalt als hij zulke vreselijke misdaden begaat”. Hillary Clinton, Trumps verslagen uitdager, zei een paar uur voor de aanval dat Trump het best vliegvelden kon aanvallen, om een signaal aan Assad te sturen.

Verzet in eigen achterban

Het verzet bevindt zich uitgerekend in Trumps eigen achterban. Leiders uit de nationalistische en rechts-populistische hoek noemden een gifgasaanval door Assad ‘bedrog’. Trump werd in die hoek populair om zijn pro-Russische houding, en zijn belofte van een ‘America First’-politiek.

De afgelopen dagen is deze vleugel aan de verliezende hand. Topstrateeg Steve Bannon, oud-hoofdredacteur van de rechts-populistische site Breitbart, werd uit de Nationale Veiligheidsraad gezet. Eerder vertrok Michael Flynn al gedwongen als Nationale Veiligheidsadviseur. Meer traditioneel ingestelde conservatieven, die sneller voor militair ingrijpen zijn, winnen juist aan invloed bij Trump.

Lees ook: Bannon uit Veiligheidsraad, machtsstrijd in Witte Huis

Tijdens de campagne had Trump nog gezegd dat zijn rivaal Hillary Clinton de Derde Wereldoorlog kon veroorzaken door haar hardere opstelling tegen Assad. Nu neemt hij alsnog zelf de gok van een enorme escalatie. Rusland was kort tevoren op de hoogte gebracht van de aanval, zodat Russische slachtoffers voorkomen konden worden. Maar Trump breekt met zijn eerdere idee dat hij gezamenlijk met zijn Russische collega Poetin wilde optrekken in Syrië.

Als president wil Donald Trump graag onvoorspelbaar zijn, zei hij de laatste tijd vaak. Grilligheid boezemt tegenstanders angst in. “Mijn houding ten opzichte van Syrië en Assad is sterk veranderd”, zei hij deze week. Voor Trump is dat geen teken van zwakte, het geeft hem maximale speelruimte, vindt hij zelf. Met zijn draai in Syrië heeft Trump laten zien hoe onvoorspelbaar hij kan zijn.