Trump waarschuwt Xi: Amerika pakt Noord-Korea desnoods alleen aan

Trump ontvangt Xi eind deze week op zijn buitenverblijf Mar-a-Lago in Florida. De topontmoeting zou vooral gaan over de onderlinge handelsbetrekkingen, maar volgens Trump zal Noord-Korea ook prominent op de agenda staan. De Amerikaanse regering maakt zich zorgen over de vorderingen van Pyongyang bij het ontwikkelen van kernraketten. Volgens plaatsvervangend nationale veiligheidsadviseur K.T. MacFarlane zal Noord-Korea al over enkele jaren de beschikking hebben over een kernraket die de westkust van de VS kan bereiken.

'China heeft veel invloed op Noord-Korea en China moet besluiten of ze ons met Noord-Korea willen helpen of niet', zei Trump. Volgens hem zijn de VS 'absoluut' in staat het Noord-Koreaanse probleem op eigen houtje op te lossen, maar hoe, dat wilde hij niet zeggen.

Strategische geduld

Vorige maand liet de Amerikaanse minister van Buitenlandse Zaken Rex Tillerson bij een bezoek aan Zuid-Korea weten dat het afgelopen was met het 'strategische geduld' van de Verenigde Staten met Noord-Korea en zinspeelde hij zelfs op de mogelijkheid van militair ingrijpen. Volgens hem is het Amerikaanse beleid ten opzichte van Noord-Korea van de afgelopen twintig jaar een 'mislukking' gebleken.

Dat lijkt niet overdreven, maar het verloop van de Amerikaanse pogingen Noord-Korea te beteugelen laat tegelijk zien dat de stok noch de wortel werkt. Onder president Bill Clinton kwamen de VS in 1994 met Noord-Korea overeen dat het zijn kernprogramma zou staken in ruil voor voedselhulp, maar acht jaar later hervatte het stalinistische land zijn nucleaire programma. Drie jaar later beloofde Pyongyang opnieuw beterschap, maar ook dat akkoord liep op een mislukking uit. Sindsdien hebben de VN en de VS allerlei sancties tegen Noord-Korea afgekondigd, zonder enig effect. Vooral sinds Kim Jong-un in 2011 aan de macht kwam, heeft Pyongyang het tempo flink opgevoerd.

Ondanks de dreigende taal van Tillerson is het de vraag of de VS een militaire operatie zullen aandurven. In 1994 speelde president Clinton ook al met het idee een preventieve aanval tegen Noord-Korea te lanceren, maar hij zag daar uiteindelijk van af, omdat het risico te groot was. Na ruim twintig jaar is het risico alleen maar toegenomen: Noord-Korea beschikt inmiddels over kernwapens en heeft ook raketten die Japan kunnen treffen.

Er gaan geruchten dat Noord-Korea van plan is nog tijdens de topontmoeting tussen Trump en Xi Jinping opnieuw een kernproef uit te voeren, maar dat zou wel een heel riskante provocatie zijn. Noord-Korea is wat zijn handel betreft voor een groot deel afhankelijk van China. Tot nog toe aarzelt Peking om de duimschroeven aan te draaien uit vrees dat het land ineenstort en China zijn buffer kwijtraakt.

Weinig optimisme

Trump hoopt dat Xi zich nu wat inschikkelijker zal opstellen: Peking heeft de afgelopen tijd verscheidene malen blijk gegeven van irritatie over de provocerende houding van Kim Jong-un. Ook worden Chinese banken steeds huiveriger zaken te doen met Noord-Korea uit vrees het slachtoffer te worden van de Amerikaanse sancties. Maar voormalig minister van Defensie Ash Carter betwijfelt of China echt zal meewerken. 'Dat proberen we al sinds 1994, China heeft zijn invloed nog nooit gebruikt. Het is moeilijk om optimistisch te zijn.'

Het is ook de vraag of Xi erg onder de indruk zal zijn van Trumps dreigementen. Vlak na zijn verkiezingszege leek Trump de banden met Taiwan - in de ogen van China een opstandige provincie - te willen aanhalen, maar later verzekerde hij Xi toch dat zijn regering zal vasthouden aan het traditionele 'één-China'-beleid. Ook zijn dreigementen om het gigantische handelstekort met China - ruim 450 miljard euro - aan te pakken, heeft hij afgezwakt. Zijn handelsadviseur Peter Navarro, schrijver van het boek Death by China, wilde dat hij Xi in Mar-a-Lago het mes op de keel zou zetten met het dreigement een importheffing van 45 procent op Chinese goederen in te stellen, maar het lijkt erop dat de gematigde vleugel onder leiding van Trumps schoonzoon Jared Kushner en economisch adviseur Gary Cohn aan het langste eind heeft getrokken.

Tegenover de Financial Times liet Trump weten dat er pas 'een volgende keer' over tarieven zal worden gesproken. De komende drie maanden gaat een commissie eerst bestuderen wat er kan worden gedaan aan de handelstekorten die de VS met verscheidene landen hebben - niet alleen met China.