Direct naar artikelinhoud
Opinie

Besteed extra geld voor de ouderenzorg op de juiste plaats

Een nieuw kabinet doet er onverstandig aan zich bij de ouderenzorg blind te staren op de verpleeghuizen, waar slechts 8 procent van de kwetsbare ouderen woont. Extra geld kan met net zoveel reden ook buiten de muren van het verpleeghuis ingezet worden, betogen Liane den Haan en Jeroen van den Oever.

en
Staatssecretaris Martin van Rijn ontmoet wijkverpleegkundigen in Leiderdorp, juni 2016.Beeld anp

Beste aanstaande regeerders,

Eigenlijk bent u er - als het gaat om de verpleeghuiszorg - allemaal een beetje 'ingeframed'. U denkt dat het leven in een verpleeghuis dramatisch is en een ieder van u heeft flinke toezeggingen aan de verpleeghuizen opgenomen in uw wensenlijstje voor het volgende kabinet. Dat is natuurlijk geweldig, maar dan is het wel raadzaam om even tot tien te tellen voordat u grote toezeggingen doet.

Wat u dreigt te doen is uw totale beleidsruimte voor de ouderenzorg te besteden aan slechts acht procent van de kwetsbare ouderen. De overige 92 procent woont namelijk thuis. Extra geld kan dus met net zoveel reden ook buiten de muren van het verpleeghuis ingezet worden.

Waarom? Het merendeel van de mensen met dementie woont thuis. 40 procent daarvan woont daar alleen. U weet dat er aanzienlijk is bezuinigd op de huishoudelijke zorg voor kwetsbare ouderen. Maar weet u ook dat de thuiszorg met verpleegkundige verzorging, ondanks alle mooie voornemens van het vorige kabinet, steeds schraler is geworden? En dat deze thuiswonende ouderen daarom steeds vaker onnodig naar de Eerste Hulp gaan? Hierdoor worden er veel bedden in het ziekenhuis bezet, door mensen die daar helemaal niet horen te zijn. Kwetsbare ouderen die thuis wonen kunnen bovendien steeds minder gebruik maken van dagbesteding. Hierdoor vereenzamen ze, waardoor er weer allerlei vervolgproblematiek ontstaat.

Thuiszorg met verpleegkundige verzorging is steeds schraler geworden

Kwaliteit van leven

Nu gaan mensen pas naar het verpleeghuis als ze gemiddeld nog maar een maand of tien te leven hebben. U kunt dus wel uittellen dat het aantal mensen dat met zwaardere problemen zelfstandig woont, verhoudingsgewijs aanzienlijk is toegenomen ten opzichte van het aantal mensen dat leeft in een verpleeghuis.

Nu willen wij een te geven paard niet in de mond kijken. En ook zeker niet beweren dat er in het verpleeghuis geen verbeteringen mogelijk zijn. (Denk alleen al aan het gebrek aan gekwalificeerd personeel en het feit dat de bedrijfsvoering niet in alle zorgorganisaties efficiënt genoeg is ingericht.) Goed presterende huizen kunnen wél goede zorg leveren voor het beschikbare budget, en minder presterende organisaties moeten dat voorbeeld volgen. Nu heel veel extra geld in de verpleeghuizen zelf steken is daarvoor geen oplossing, zo zegt ook de Nederlandse Zorgautoriteit. 

De kwaliteit van het leven in Nederlandse verpleeghuizen behoort in internationale vergelijkingen tot de top. En realiseer u dat er op de verpleeghuiszorg - contrair aan wat er in de thuissituatie van kwetsbare ouderen is gebeurd - de laatste kabinetsperiode niet is bezuinigd. Wij durven te stellen dat in veel gevallen de kwaliteit van leven in verpleeghuizen de afgelopen jaren aanzienlijk is verbeterd. Terwijl die in de thuissituatie achteruit gegaan is. De frames die ons allen zijn aangepraat, geven een scheef beeld van de werkelijkheid.

De frames die ons allen zijn aangepraat, geven een scheef beeld van de werkelijkheid

Buiten de muren

Dus wat kunt u dan wel doen als u extra geld wilt uitgeven aan zorg? Ten eerste: zet uw budgetruimte voornamelijk in buíten de muren van het verpleeghuis voor mensen met een lichte ondersteuningsvraag, maar ook voor degenen met een complexe zorgvraag, die tóch thuis willen blijven wonen. Dat zijn er namelijk steeds meer. Als voor hen de eigen bijdrage wat verlaagd wordt, dan wordt het voor veel meer mensen financieel mogelijk om tot het einde toe thuis te blijven wonen.

Ten tweede: verplicht een betere ondersteuningsstructuur zoals dagbesteding, begeleiding en huishoudelijke zorg. Ten derde: breid de capaciteit van de (veel goedkopere) eerstelijns bedden in de wijken uit, zodat dure ziekenhuisopnames worden voorkomen. Ten vierde: stimuleer de bouw van de juiste woningen, ook voor meer beschut wonen. En ten slotte: investeer in een beter imago van de langdurige zorg en meer opleidingsmogelijkheden, zodat zowel in de wijk als in de verpleeghuizen enthousiaste mensen aan het werk willen. Praat daarvoor met de mensen op de vloer over wat zij zien en wat zij denken dat nodig is; laat u niet leiden door frames.

Wij hopen dat uw nieuwe beleid veel meer mensen ten goede komt dan in uw verkiezingsprogramma's staat. U bent het immers, die de komende weken aan de tafel zit waar dit allemaal wordt bepaald.

Liane den Haan, ANBO
Jeroen van den Oever, Fundis