De lage rente begint een serieus probleem te worden. Het wordt daarom tijd dat de Europese Centrale Bank haar lage rentebeleid los laat, vindt Klaas Knot, president van De Nederlandsche Bank.
Peet Vogels
De lage rente is een zorg voor alle financiële sectoren
Klaas Knot, president De Nederlandsche Bank
De lage rente is bedoeld om de economie en de inflatie aan te jagen. Dat doel is bereikt volgens Knot. ,,De economie ontwikkelt zich opvallend positief en de inflatie loopt op. Ook voor de middellange termijn zijn de inflatieverwachtingen goed.''
De negatieve effecten van de lage rente worden steeds nijpender. Spaarders doen een moord voor hogere rente bijvoorbeeld. En de pensioenfondsen kunnen ook wel een renteopkikkertje gebruiken. ,,De lage rente is een zorg voor alle financiële sectoren,'' zegt Knot. ,,Vooral voor pensioenfondsen en verzekeraars, met name de levensverzekeraars. Een levensverzekering is erg duur geworden door de lage rente.''
Voor pensioenfondsen is 2016 een verloren jaar geweest. De dekkingsgraad, die aangeeft in hoeverre er voldoende vermogen is om aan de huidige en toekomstige verplichtingen te voldoen, is gemiddeld niet gestegen het afgelopen jaar. Dat komt vooral door de alsmaar dalende rente. Veel pensioenfondsen blijven daardoor in de gevarenzone.
Het gevolg is dat de pensioenen verlaagd moeten worden als de situatie niet verbetert. Dat betekent minder koopkracht. Bovendien dreigt een verhoging van de pensioenpremie om de tekorten op te vangen. Ook dat is slecht voor de economische groei.
Gevaar
Knot waarschuwt ook voor minder bekende problemen. ,,Het risico bestaat dat overheden, bedrijven en huishoudens zich teveel aan de lage rente laven.'' Door de lage rente is de neiging voor huizenkopers groot zich tot de nek in de schulden te steken om dat droomhuis te kunnen kopen. Als de rente gaat stijgen zouden huizenkopers in de problemen kunnen komen omdat hun hypotheeklasten fors toenemen. Voor bedrijven is lenen nu ook aantrekkelijk. Ook daar dreigt het gevaar dat bedrijven meer lenen dan goed voor ze is. Bovendien houdt de lage rente bedrijven op de been die nauwelijks levensvatbaar zijn. Een hogere rente zou hun kosten zo verhogen dat ze omvallen. Alleen efficiënte bedrijven blijven dan over en dat is beter voor de economische groei.
De lage rente maakt bovendien de regeringen lui. Aanpakken van tekorten heeft geen prioriteit en hervormingen doorvoeren, om de economie te laten groeien en daardoor de belastinginkomsten te verhogen, is ook niet nodig. Door het uitblijven van maatregelen blijft ook de economische groei achter. Zo blijven landen maar doorkwakkelen.
Rente verhogen
Als het aan Knot ligt houdt de Europese Centrale Bank (ECB) zo snel mogelijk op met haar stimuleringsbeleid en verhoogt ze de rente weer. Maar dit jaar zal er niets van komen, verwacht hij. ,,Volgend jaar kan de ECB het opkopen van schuldpapier gaan afbouwen. Als dat is afgebouwd kan de rente verhoogd worden.''
Misschien dat het zelfs allemaal nog wat eerder kan. ,,Dat zou kunnen als de economische cijfers beter zijn dan we verwachten. Dat is de laatste tijd al steeds het geval. Als dat zo blijft kan de ECB eerder gaan afbouwen en de rente verhogen.''
Knot had ook nog een waarschuwing voor de politici die nu onderhandelen over een nieuw kabinet. Hij wil dat het verwachte overschot op de begroting grotendeels wordt gebruikt om te sparen voor magere tijden. Alleen als het overschot boven de 1 procent uitkomt mag het meerdere worden uitgegeven. Door zuinig aan te doen wordt voorkomen dat in tijden van economische recessie zwaar moet worden bezuinigd.
Als dat zo blijft kan de ECB eerder gaan afbouwen en de rente verhogen
Klaas Knot, president De Nederlandsche Bank
Gratis onbeperkt toegang tot Showbytes? Dat kan!
Log in of maak een account aan en mis niks meer van de sterren.
