"Europese grootbanken boeken grote winsten in belastingparadijzen"

Uit het Oxfamrapport blijkt dat de twintig grootste Europese banken in 2015 samen 25 miljard euro winst registreerden in belastingparadijzen, goed voor een kwart van hun totale winst. Dat wil niet per se zeggen dat de banken ook echt belastingen hebben ontdoken, maar volgens Oxfam is het winstbedrag "meestal niet in verhouding met de reële economische activiteit die banken daar ondernemen". Dat betekent volgens de ngo dat de banken er effectief naartoe trekken om hun klanten te helpen om belastingen te ontwijken, om zélf belastingen te ontwijken, of om strengere regelgeving in andere landen te omzeilen.

Luxemburg en Ierland zijn veruit het populairst. In 2015 rapporteerden de grootste EU-banken bijvoorbeeld 4,9 miljard euro winst in het Groothertogdom Luxemburg Ter vergelijking: dat is meer dan de winst die ze hebben gemaakt in het Verenigd Koninkrijk, Duitsland en Zweden samen. In Ierland boekten de banken in 2015 een winst van 2,3 miljard euro.

De winsten in de meer klassieke "exotische" belastingparadijzen liggen lager, maar ook die spelen volgens Oxfam "een essentiële rol in de offshore industrie". Zo zou BNP Paribas in 2015 geen cent belasting betaald hebben op een winst van 134 miljoen euro op de Kaaimaneilanden.

Volgens Oxfam wordt ook ons land gebruikt als belastingparadijs. Concreet zou Santander Benelux, een dochter van de Spaanse megabank Santander, in 2015 in België een effectief belastingtarief van 15 procent hebben betaald, en kon de bank via de notionele interestaftrek 19 miljoen euro winst onbelast laten. Volgens Oxfam "suggereren de cijfers van andere banken dat zij een normaler belastingregime hanteren in België".

Oxfam roept de Europese overheden op om "een einde te maken aan de belastingparadijzen" en strenger toe te zien op fiscale transparantie van banken en grote multinationals.

"Overheden lopen wereldwijd miljarden euro's mis omdat multinationals belastingen ontwijken en moeten nu dringend een nieuwe stap zetten", zegt Maaike Vanmeerhaeghe, beleidsmedewerker eerlijke belastingen bij Oxfam. Concreet pleit de ngo ervoor om de Europese transparantieregels voor banken, waardoor ze verplicht zijn om elk jaar hun financiële gegevens per land te publiceren, in te voeren voor alle bedrijven met een omzet van minstens 40 miljoen euro.

Ook voor minister van Financiën Johan Van Overtveldt is er "nood aan meer fiscale rechtvaardigheid". De N-VA-minister ziet heil in een hervorming van de vennootschapsbelasting. "Zo kunnen we de bestaande fiscale regimes omvormen naar een eerlijk en transparant belastingsysteem", klinkt het.

SP.A vraagt minister Van Overtveldt om een onderzoek naar de fiscale handel en wandel van de banken die in ons land actief zijn en die opduiken in het Oxfamrapport. "Europa moet dringend fiscale shopping tussen Europese lidstaten aanpakken. Multinationals betalen nauwelijks belastingen", hekelt Kamerlid Peter Vanvelthoven. Voor Vanvelthoven kunnen de cijfers wijzen op "winstverschuivingen en agressieve belastingontwijking". Hij vindt dat Van Overtveldt een onderzoek moet instellen "om na te gaan of de betrokken banken in ons land niet te weinig van hun winsten hebben aangegeven".

Bankenkoepel Febelfin heeft bedenkingen bij het Oxfamrapport. Volgens hen hebben de banken niets te verbergen."Voor ons lijkt het dat Oxfam vooral een oproep wil doen tot meer harmonisatie van fiscale aangelegenheden en dat is een begrijpelijke bezorgdheid binnen een Europese interne markt", zegt Wiem De Geyter.

"Het is nu eenmaal zo dat de belastingdruk in de ene staat lager ligt dan in de andere staat. Dat heeft te maken met het feit dat de fiscaliteit in de eerste plaats op nationaal niveau wordt geregeld. Bepaalde constructies opzetten, is dus niet illegaal."